Böbrek Taşı Nedir? | Böbrek Taşı Nasıl Düşer? Belirtileri Ve Tedavisi Nedir?
Böbrek taşı ürolojinin en yaygın hastalıklarından biridir. Böbrek taşı belirtisi ağrıdır ve böbrek bölgesinde böğür ağrısı halinde görülür. Tüm yaş gurupları dikkate alındığında yaklaşık böbrek taşları %15 oranında görülür yani yaklaşık 7 şahıstan birinde mevcuttur. Şayet böbrek ortasında tıkanıklık oluşturdu ise hayli önemli ağrılara, bulantı kusmalara yol açar ve tedavisi aciliyet gerektirebilir.
Böbrek Taşı Nedir ?
Böbreklerin toplayıcı sisteminde oluşan sert, katı bir kütledir. Böbrek taşı bilinen en eski hastalıklardan birisi bulunmasına karşın sebebi kesin olarak bilinmemektedir. İdrarda mineraller ve asit tuzları vardır ve bunlar istikrar halindedir. Bu istikrarın bozulmasına bağlı oluşabilir.
Böbrek Taşı Nasıl Düşer ?
Oluşan böbrek taşların bir birden fazla idrarla atılabilmektedir. Lakin kimi vakit böbrekte kalır ve büyüyerek böbrek taşlarını oluşturmuş olur.
Böbrek Taşı niçinleri Nelerdir ?
Yukarıda da söylemiş olduğimiz üzere böbrek taşlarının kesin sebebi hala bilinmemektedir. Fakat birfazlaca faktör sorumlu tutulmaktadır. Her birey hayatı boyunca böbrek taşı geliştirebilir. Bedeninizin idrar üretme biçiminde bir dengesizlik var ise, taşlar oluşabilir. Bu durum ne kadar su içtiğinize ve idrarımız da taş gelişmenini başlatan unsurlar olup olmadığına bağlı olabilir. Taşların gelişmeninden diğer faktörlerde sorumlu tutulmaktadır. Ailede taş hastalığının olması, idrar yolu infeksiyonları, üreterde de doğuştan yahut daha sonradan olan darlıklar, üreterin böbrek çıkışı darlığı, idrar kesesine giriş darlığı, medüller sünger böbrek, vezikoüreteral reflü, üreterosel, at nalı böbrek, polikistik böbrek üzere niçinler taş oluşumundan sorumlu olabilmektedir. Ayrıyeten hiperparatroidizm, sarkoidoz, gastrointestinal hastalıklar taş oluşum niçinidir.
Böbrek Taşı Hastalığının Belirtileri Nelerdir ?
Böbrek taşı belirtisi ağrıdır ve ekseriyetle böbrek bölgesinde tutulduğu tarafta yan ağrısı yani böğür ağrısı halinde de kendini gösterir. Taş böbrek ortasında rastgele bir tıkanıklığa niye olmadı ise ve infeksiyon da yok ise hiç bir belirti vermeden büyüyebilir. Ne vakit idrar sistemini tıkadı bu biçimde hem infeksiyon başlar tıpkı vakitte epey şiddetli ağrıya yol açar. Bulantı, kusma, ateşlenme, idrarda kanama, yanma üzere ek belirtilerde olabilir.
Teşhis
Tanı koymak için evvela geçirdiği hastalıklar, geçirdiği ameliyatlar, mevcut ek hastalıklarını içeren tıbbi geçmiş alınır ve detaylı fizik muayene yapılır. daha sonra belirtilerin sebebine yönelik idrar-kan analizi, ultrason, röntgen gereğinde bilgisayarlı tomografi üzere testler yapılır. Tüm bu değerlendirmelerin sonunda böbrek taşı teşhisi temalır ve tedavi usulü belirlenir. İdrar analizinde kanamanın ya da iltihabın olması bize taş hastalığı açısından ipucu verir. Röntgende taşların birçok görülebilir lakin birtakım taşlar görülmez. Ultrasonografi hem taşın böbreğe ziyanını kıymetlendirme bakımından birebir vakitte taşın boyutunu tespit etme bakımından kıymetlidir. Bilgisayarlı tomografi hem taşları hem yerini tıpkı vakitte komşu organlarla alakaları açısından epey kıymetlidir ve teşhis kıymeti en yüksektir. Dezavantajı ışınım içermesidir ki bu niçinle 40 yaş altı mümkün olduğu kadar mecburî değil ise tomografi çektirmemeye çalışırız.
Hangi Hastalara Taş Tahlili Yapılır ?
Böbrekte oluşan taş tek, küçük, birinci kere tespit edilmiş ise tedavi edildikten ya da düşürüldükten daha sonra taş tahlili gerekmeyebilir. Bu durumda günlük sıvı ölçüsünü artırmak taşların bir daha oluşumunu geciktirebilir ya da engelleyebilir. Fakat, taşların yenidenlaması, birden çok taşın olması, iki böbrekte de taşların tespit edilmesi, çocuk hastalarda taş olması durumunda taş elimizde mevcut ise bu taşın cinsini belirlemek gerekir. Cinsine bakılırsa gerekli tedaviler verilerek taşların yenidenlaması engellenebilir. Ayrıyeten altta yatan böbrek hastalığı, metabolik hastalık, hiperparatroidi üzere durumlar varsa kesinlikle tespit edlip tedavisi yapılmalıdır. Hiperparatroidide kan ve idrar kalsiyumu yüksek olduğu için taş oluşumu artar. Taş tahliline ilaveten bu hastalarda metabolik kıymetlendirme de yapılmalıdır. 24 saatlik idrar tahlili, kan kalsiyum, parathormon, idrarda okzalat, kalsiyum, kreatinin vs bakılmalıdır.
Böbrek Taşları Nasıl Tedavi Edilir ?
Böbrek taşı tespiti edildi ise taşın büyüklüğü, yeri, sayısı, tipi hatta hastanın yaşı bu taşa nasıl yaklaşacağımıza karar vermemize yol açar. Bir cm’nin üstündeki taşların bizatihi düşmesi zordur ve tespit edildiğinde hastanın yaşı uygun ise tedavi edilmesi gerekir. Böbrek taşı tedavisi yapılırken asıl hedef hastayı taşsız bırakmak ve daha sonra asıl kıymetlisi yeni taş oluşumunu engellemektir. Taşlar küçük yani 5 mm’nin altında idrar yolunun rastgele bir yerinde tıkanıklık oluşturmamış ise sıvı alımını artırmak ve taşların 4-6 hafta ortasında düşmesini beklemek hakikat bir usuldür. Taşlar 5-10 mm içinde ise sıvı artırarak ve ilaç tedavisi veilerek düşürülebilir lakin böbrekten çıkıp idrar yolunun rastgele bir düzeyini tıkayabilir. Bu durumda cerrahi gerekebilir. Bu niçinle yakından takip edilmelidir. Taşlar 1 cm’nin üzerinde ise cerrahi tedavi ya da şok dalgalarıyla taş kırma (ESWL) gereklidir. Taşlar 2 cm ‘nin üzerinde ise PNL birinci tercih olmalıdır. Açık cerrahi son on yılda şimdi terkedilmiştir. Fakat seçilmiş hastalarda nadiren uygulanabilmektedir. Laparoskopik taş tedavisi yeniden seçilmiş hastalarda yapılabilmektedir.
Taş yenidenının Önlenmesi İçin Ne Yapılmalı ?
Böbrek taşı olan hastaların kimileri gelecekte daha fazla taş oluşturabilir. Taş düşürüldükten yahut çıkarıldıktan daha sonra, nüks riskinin olup olmadığı belirlenmelidir. Bunu yapmak için taşı tahlil etmek gerekir. Nüks riski düşük ise, öteki bir taş oluşturma riskini azaltmak için genel hayat usulü değişiklikleri kâfi olacaktır. Şayet yüksek bir nüks riskiniz var ise , metabolik kıymetlendirme denilen bir dizi spesifik kan ve idrar testi yapılır böbrek taşları için metabolik kıymetlendirme ). Test neticelerina bağlı olarak, önleyici önlemler yahut ileri testler önerilir. Bunlar;
Daha Fazla Sıvı Alımı
Her gün 2,5 ila 3 litre su gün uzunluğu eşit olarak tüketilmeli. Su yahut süt üzere pH nötr içecekler seçilmeli. Her gün 2 ila 2,5 litre olmalı idrar çıkışı olmalı. İdrar rengi açık sarı olmalı. Şayet sıcak bir iklimde yaşanıyorsa ya da ağır ekzersiz yapılıyorsa kaybedilen sıvı dengelenmelidir.
Diyeti Ayarlama
Kişilerin ferdi durumuna bağlı olarak, diyet ayarlaması tavsiye edebilir. İstikrarlı ve çeşitli diyetler,Vitamin desteklerinin çok tüketiminden kaçınılmalı, Çokça fazla zerzevat, lif ve meyve (özellikle turunçgiller) yenilmeli, Yumurta, mercimek, beyaz pirinç, soyulmuş elma, üzüm, karnabahar, kabak üzere oksalatı az yiyecekler yenmeli,-Diyette kâfi ölçüde kalsiyum bulundurulmalı (günde yaklaşık 1000 miligram). birebir vakitte, kalsiyum desteklerine dikkat etmek gerekir. Diyetinizdeki tuz ölçüsünü azaltın (günde 3 ila 5 gram) Çok fazla hayvan proteini, bilhassa genç hayvanlardan et yenmemeli. Bunun yerine, mesela avokado, karnabahar yahut bezelyede bulunan daha fazla bitkisel protein yenilmeli. Sağlıklı bir kilo verin (vücut kitle indeksi 18-25 kg / m2 içinde olmalıdır).
Yaşam Şekli Değişikliği
Sağlıklı bir ömür stilini benimsemek her vakit düzgün bir fikirdir. Haftada 2 yahut 3 sefer idman yapılmalı. Gerilimden kaçınılmalı
Böbrek taşı ürolojinin en yaygın hastalıklarından biridir. Böbrek taşı belirtisi ağrıdır ve böbrek bölgesinde böğür ağrısı halinde görülür. Tüm yaş gurupları dikkate alındığında yaklaşık böbrek taşları %15 oranında görülür yani yaklaşık 7 şahıstan birinde mevcuttur. Şayet böbrek ortasında tıkanıklık oluşturdu ise hayli önemli ağrılara, bulantı kusmalara yol açar ve tedavisi aciliyet gerektirebilir.
Böbrek Taşı Nedir ?
Böbreklerin toplayıcı sisteminde oluşan sert, katı bir kütledir. Böbrek taşı bilinen en eski hastalıklardan birisi bulunmasına karşın sebebi kesin olarak bilinmemektedir. İdrarda mineraller ve asit tuzları vardır ve bunlar istikrar halindedir. Bu istikrarın bozulmasına bağlı oluşabilir.
Böbrek Taşı Nasıl Düşer ?
Oluşan böbrek taşların bir birden fazla idrarla atılabilmektedir. Lakin kimi vakit böbrekte kalır ve büyüyerek böbrek taşlarını oluşturmuş olur.
Böbrek Taşı niçinleri Nelerdir ?
Yukarıda da söylemiş olduğimiz üzere böbrek taşlarının kesin sebebi hala bilinmemektedir. Fakat birfazlaca faktör sorumlu tutulmaktadır. Her birey hayatı boyunca böbrek taşı geliştirebilir. Bedeninizin idrar üretme biçiminde bir dengesizlik var ise, taşlar oluşabilir. Bu durum ne kadar su içtiğinize ve idrarımız da taş gelişmenini başlatan unsurlar olup olmadığına bağlı olabilir. Taşların gelişmeninden diğer faktörlerde sorumlu tutulmaktadır. Ailede taş hastalığının olması, idrar yolu infeksiyonları, üreterde de doğuştan yahut daha sonradan olan darlıklar, üreterin böbrek çıkışı darlığı, idrar kesesine giriş darlığı, medüller sünger böbrek, vezikoüreteral reflü, üreterosel, at nalı böbrek, polikistik böbrek üzere niçinler taş oluşumundan sorumlu olabilmektedir. Ayrıyeten hiperparatroidizm, sarkoidoz, gastrointestinal hastalıklar taş oluşum niçinidir.
Böbrek Taşı Hastalığının Belirtileri Nelerdir ?
Böbrek taşı belirtisi ağrıdır ve ekseriyetle böbrek bölgesinde tutulduğu tarafta yan ağrısı yani böğür ağrısı halinde de kendini gösterir. Taş böbrek ortasında rastgele bir tıkanıklığa niye olmadı ise ve infeksiyon da yok ise hiç bir belirti vermeden büyüyebilir. Ne vakit idrar sistemini tıkadı bu biçimde hem infeksiyon başlar tıpkı vakitte epey şiddetli ağrıya yol açar. Bulantı, kusma, ateşlenme, idrarda kanama, yanma üzere ek belirtilerde olabilir.
Teşhis
Tanı koymak için evvela geçirdiği hastalıklar, geçirdiği ameliyatlar, mevcut ek hastalıklarını içeren tıbbi geçmiş alınır ve detaylı fizik muayene yapılır. daha sonra belirtilerin sebebine yönelik idrar-kan analizi, ultrason, röntgen gereğinde bilgisayarlı tomografi üzere testler yapılır. Tüm bu değerlendirmelerin sonunda böbrek taşı teşhisi temalır ve tedavi usulü belirlenir. İdrar analizinde kanamanın ya da iltihabın olması bize taş hastalığı açısından ipucu verir. Röntgende taşların birçok görülebilir lakin birtakım taşlar görülmez. Ultrasonografi hem taşın böbreğe ziyanını kıymetlendirme bakımından birebir vakitte taşın boyutunu tespit etme bakımından kıymetlidir. Bilgisayarlı tomografi hem taşları hem yerini tıpkı vakitte komşu organlarla alakaları açısından epey kıymetlidir ve teşhis kıymeti en yüksektir. Dezavantajı ışınım içermesidir ki bu niçinle 40 yaş altı mümkün olduğu kadar mecburî değil ise tomografi çektirmemeye çalışırız.
Hangi Hastalara Taş Tahlili Yapılır ?
Böbrekte oluşan taş tek, küçük, birinci kere tespit edilmiş ise tedavi edildikten ya da düşürüldükten daha sonra taş tahlili gerekmeyebilir. Bu durumda günlük sıvı ölçüsünü artırmak taşların bir daha oluşumunu geciktirebilir ya da engelleyebilir. Fakat, taşların yenidenlaması, birden çok taşın olması, iki böbrekte de taşların tespit edilmesi, çocuk hastalarda taş olması durumunda taş elimizde mevcut ise bu taşın cinsini belirlemek gerekir. Cinsine bakılırsa gerekli tedaviler verilerek taşların yenidenlaması engellenebilir. Ayrıyeten altta yatan böbrek hastalığı, metabolik hastalık, hiperparatroidi üzere durumlar varsa kesinlikle tespit edlip tedavisi yapılmalıdır. Hiperparatroidide kan ve idrar kalsiyumu yüksek olduğu için taş oluşumu artar. Taş tahliline ilaveten bu hastalarda metabolik kıymetlendirme de yapılmalıdır. 24 saatlik idrar tahlili, kan kalsiyum, parathormon, idrarda okzalat, kalsiyum, kreatinin vs bakılmalıdır.
Böbrek Taşları Nasıl Tedavi Edilir ?
Böbrek taşı tespiti edildi ise taşın büyüklüğü, yeri, sayısı, tipi hatta hastanın yaşı bu taşa nasıl yaklaşacağımıza karar vermemize yol açar. Bir cm’nin üstündeki taşların bizatihi düşmesi zordur ve tespit edildiğinde hastanın yaşı uygun ise tedavi edilmesi gerekir. Böbrek taşı tedavisi yapılırken asıl hedef hastayı taşsız bırakmak ve daha sonra asıl kıymetlisi yeni taş oluşumunu engellemektir. Taşlar küçük yani 5 mm’nin altında idrar yolunun rastgele bir yerinde tıkanıklık oluşturmamış ise sıvı alımını artırmak ve taşların 4-6 hafta ortasında düşmesini beklemek hakikat bir usuldür. Taşlar 5-10 mm içinde ise sıvı artırarak ve ilaç tedavisi veilerek düşürülebilir lakin böbrekten çıkıp idrar yolunun rastgele bir düzeyini tıkayabilir. Bu durumda cerrahi gerekebilir. Bu niçinle yakından takip edilmelidir. Taşlar 1 cm’nin üzerinde ise cerrahi tedavi ya da şok dalgalarıyla taş kırma (ESWL) gereklidir. Taşlar 2 cm ‘nin üzerinde ise PNL birinci tercih olmalıdır. Açık cerrahi son on yılda şimdi terkedilmiştir. Fakat seçilmiş hastalarda nadiren uygulanabilmektedir. Laparoskopik taş tedavisi yeniden seçilmiş hastalarda yapılabilmektedir.
Taş yenidenının Önlenmesi İçin Ne Yapılmalı ?
Böbrek taşı olan hastaların kimileri gelecekte daha fazla taş oluşturabilir. Taş düşürüldükten yahut çıkarıldıktan daha sonra, nüks riskinin olup olmadığı belirlenmelidir. Bunu yapmak için taşı tahlil etmek gerekir. Nüks riski düşük ise, öteki bir taş oluşturma riskini azaltmak için genel hayat usulü değişiklikleri kâfi olacaktır. Şayet yüksek bir nüks riskiniz var ise , metabolik kıymetlendirme denilen bir dizi spesifik kan ve idrar testi yapılır böbrek taşları için metabolik kıymetlendirme ). Test neticelerina bağlı olarak, önleyici önlemler yahut ileri testler önerilir. Bunlar;
Daha Fazla Sıvı Alımı
Her gün 2,5 ila 3 litre su gün uzunluğu eşit olarak tüketilmeli. Su yahut süt üzere pH nötr içecekler seçilmeli. Her gün 2 ila 2,5 litre olmalı idrar çıkışı olmalı. İdrar rengi açık sarı olmalı. Şayet sıcak bir iklimde yaşanıyorsa ya da ağır ekzersiz yapılıyorsa kaybedilen sıvı dengelenmelidir.
Diyeti Ayarlama
Kişilerin ferdi durumuna bağlı olarak, diyet ayarlaması tavsiye edebilir. İstikrarlı ve çeşitli diyetler,Vitamin desteklerinin çok tüketiminden kaçınılmalı, Çokça fazla zerzevat, lif ve meyve (özellikle turunçgiller) yenilmeli, Yumurta, mercimek, beyaz pirinç, soyulmuş elma, üzüm, karnabahar, kabak üzere oksalatı az yiyecekler yenmeli,-Diyette kâfi ölçüde kalsiyum bulundurulmalı (günde yaklaşık 1000 miligram). birebir vakitte, kalsiyum desteklerine dikkat etmek gerekir. Diyetinizdeki tuz ölçüsünü azaltın (günde 3 ila 5 gram) Çok fazla hayvan proteini, bilhassa genç hayvanlardan et yenmemeli. Bunun yerine, mesela avokado, karnabahar yahut bezelyede bulunan daha fazla bitkisel protein yenilmeli. Sağlıklı bir kilo verin (vücut kitle indeksi 18-25 kg / m2 içinde olmalıdır).
Yaşam Şekli Değişikliği
Sağlıklı bir ömür stilini benimsemek her vakit düzgün bir fikirdir. Haftada 2 yahut 3 sefer idman yapılmalı. Gerilimden kaçınılmalı