Toplumsal ve duygusal gelişim süreci uygun ilerlediğinde bir çocuk temelde 5 temel toplumsal ve ilişkisel maharet edinir:
Öz farkındalık:
Birey neyin ilgi alanına girdiğini, kendisinin kuvvetli istikametlerini bilir. Ne hissettiğini anlar ve hislerini tanır. Bu sebeple kendisine özgüveni vardır ve geleceğe yönelik olumlu ve umutlu bir yaklaşımı vardır.
Toplumsal Farkındalık:
Diğerlerine bakış açısını, empatiyi ve kümeyle olan benzerlik ve farklılıklarını tanır ve takdir eder. Ailede, okulda, akran kümelerinde ve öteki etraflarda dayanak kaynaklarını bilir, bulur ve kullanabilirler.
Münasebet marifetleri:
Birey işbirliğine dayalı karşılıklı tatmin edici ve sağlıklı alakalar başlatabilir ve sürdürebilir. Şahıslar ortası çatışmalarda yapan rol alabilir. Çatışmaları önleyebilir, tahlilin bir modülü olabilir ve gerektiğinde yardım arayabilir.
Öz idare:
Dürtülerini denetim edebilir, pürüzlerle baş etmede sebat edebilir ve ömür gerilimini yönetebilir. ömrüyle ilgili gayelere yönelik odaklanabilir ve gerekli yolları takip edebilir. Farklı durumlarda hislerini söz etmenin uygun yollarını bulabilir.
Sorumluluk ve seçim yapma:
Genel etik kıymetlere, güvenliği tehdit edici faktörlere, uygun toplumsal beklentilere nazaran rastgele bir hareketin muhtemel sonuçlarını bilir. Buna yönelik seçimler yapabilir ve seçimlerinin sorumluluğunu alabilir.
Toplumsal duygusal gelişmenin birinci adımları bakış, bağlanma, dikkat ve jestlerdir.
Bakış:
Bebeğin davranışına bakılırsa çabucak hemen 4-5 aylıkken bile, yetişkin gülümsediğinde bebek gülümser, yetişkin gülümsemeyi bıraktığında bebek de gülümsemeyi bırakır ve kaşlarını çatar. İşte bu tipten davranış ve etkileşimler toplumsal duygusal gelişmenin ve ilgi hünerlerinin birinci bebek adımlarıdır.
Bağlanma:
hayatın birinci yılında bebeklerle onlara bakım veren yetişkinler içinde epey kuvvetli ve derin duygusal bağlar oluşur. Bağlanma teorisinin yaratıcısı John Bowlby bebeklerin 6-30 ay içinde bir yahut birkaç değerli yetişkinle ilgi ve yakınlığa dayalı kuvvetli bağlar kurduğunu gözlemlemiştir. Duygusal öğrenmelerin en temelinde bu ağır duygusal münasebet vardır. Günlük bakım, sevgi ve ilgi ritüelleri çocuğun başka insanlardan ne bekleyeceğine dair çekirdek tecrübeler olarak iç dünyasında yerini bulur. bu biçimdece münasebet hünerlerinin temelleri atılmaya devam eder.
Ortak Dikkat:
Bu bir öbür kişi bebeğe birşey işaret ettiğinde yahut onunla dikkatini çeken birşeyi jest ve mimikleriyle söz ettiğinde bebeğin buna katılması manasına gelir. Yaklaşık bir yaş civarında bebekler yetişkinle obje içinde bakışlarını değiştirmeyi ve bu biçimdece ortak dikkat kurmayı yavaş yavaş öğrenirler. Bebek için birşeyler anlaşılmaz geldiğinde de bakışını yetişkin bireye kaydırır. Daha epey bilgi almak yahut rahatlamak için yapıyor olma mümkünlüğü olan bu davranış da bir ortak dikkat davranışıdır. Ortak ilgi ve dikkat de münasebet hünerlerinin temeli olarak kabul edilir.
Kasıtlı jestler ve işaret etme
Bebekler bir daha birinci yaş civarında obje ve olaylara işaret etmeye başlayabilir ve kimi kasıtlı hareketler yapmaya başlayabilir. Evet ve hayır manasında başını sallayabilir yahut yetişkine el sallayabilir. Bu kasıtlı davranışlar da toplumsal duygusal gelişmenin ve bağlantı marifetlerinin temelini oluşturur.
Toplumsal duygusal gelişim: okul öncesi çocukların diğerlerinin bakış açılarını toplumsal olarak öğrenmesi
Toplumsal duygusal gelişim seyahatindeki bir daha sonraki kilit etap, oburlarının bakış açılarının anlaşılmasının ortaya çıkmasıdır.
Ahmet o gün annesiyle birlikte dışarı çıkmadan evvel oyuncak otomobilini yatağının altına koydu. Annesi o görmeden oyuncağı alıp dolabın içine koydu ve bu biçimdece yerini değiştirdi.Dışarı gidip geldikten daha sonra Ahmet oyuncak otomobilini almak istedi. Bu kıssanın görüntüsünü 3 yaşındaki ve 5 yaşındaki çocuklara izletip şöyleki sorabiliriz: “Sence Ahmet oyuncağını nerede arayacak?” 3 yaşındaki çocukla 5 yaşındaki çocuğun yanıtı neye nazaran değişecek dersiniz? Tabi ki kendi bakış açısıyla Ahmet’in bakış açısı içindeki farkı görme konusunda farklı cevaplar vereceklerdir.
Bu anlattığımız hikayenin gibisi bir kıssa kuran araştırmacılar çocukların oburlarının bakış açısını anlamakla ilgili bir gelişim kademesinden geçtiğini tespit ettiler. Üç yaşındaki çocuk Ahmet’in oyuncağı dolabın ortasında arayacağını söylemiş olduler. Zira onların bakış açısından oyuncak en son dolabın ortasındaydı. Ahmet’in bakış açısından olayı değerlendiremezler. Lakin 5 yaşındaki çocuk size yanlışsız karşılığı büyük olasılıkla verecektir. Zira o kendisinden farklı olarak Ahmet’in oyuncağın yerinin değiştiğini görmediğinin farkındadır ve onun bakış açısından da durumu kıymetlendirebilir.
Üstteki örnek, çocukların toplumsal duygusal gelişimlerinin bir öteki evresi olan “başkalarının bakış açısını anlama” maharetini örneklendiriyor. Natürel ki çocuklar geliştikçe, daha yüksek toplumsal duygusal öğrenme seviyelerine ulaşırlar.
Öz farkındalık:
Birey neyin ilgi alanına girdiğini, kendisinin kuvvetli istikametlerini bilir. Ne hissettiğini anlar ve hislerini tanır. Bu sebeple kendisine özgüveni vardır ve geleceğe yönelik olumlu ve umutlu bir yaklaşımı vardır.
Toplumsal Farkındalık:
Diğerlerine bakış açısını, empatiyi ve kümeyle olan benzerlik ve farklılıklarını tanır ve takdir eder. Ailede, okulda, akran kümelerinde ve öteki etraflarda dayanak kaynaklarını bilir, bulur ve kullanabilirler.
Münasebet marifetleri:
Birey işbirliğine dayalı karşılıklı tatmin edici ve sağlıklı alakalar başlatabilir ve sürdürebilir. Şahıslar ortası çatışmalarda yapan rol alabilir. Çatışmaları önleyebilir, tahlilin bir modülü olabilir ve gerektiğinde yardım arayabilir.
Öz idare:
Dürtülerini denetim edebilir, pürüzlerle baş etmede sebat edebilir ve ömür gerilimini yönetebilir. ömrüyle ilgili gayelere yönelik odaklanabilir ve gerekli yolları takip edebilir. Farklı durumlarda hislerini söz etmenin uygun yollarını bulabilir.
Sorumluluk ve seçim yapma:
Genel etik kıymetlere, güvenliği tehdit edici faktörlere, uygun toplumsal beklentilere nazaran rastgele bir hareketin muhtemel sonuçlarını bilir. Buna yönelik seçimler yapabilir ve seçimlerinin sorumluluğunu alabilir.
Toplumsal duygusal gelişmenin birinci adımları bakış, bağlanma, dikkat ve jestlerdir.
Bakış:
Bebeğin davranışına bakılırsa çabucak hemen 4-5 aylıkken bile, yetişkin gülümsediğinde bebek gülümser, yetişkin gülümsemeyi bıraktığında bebek de gülümsemeyi bırakır ve kaşlarını çatar. İşte bu tipten davranış ve etkileşimler toplumsal duygusal gelişmenin ve ilgi hünerlerinin birinci bebek adımlarıdır.
Bağlanma:
hayatın birinci yılında bebeklerle onlara bakım veren yetişkinler içinde epey kuvvetli ve derin duygusal bağlar oluşur. Bağlanma teorisinin yaratıcısı John Bowlby bebeklerin 6-30 ay içinde bir yahut birkaç değerli yetişkinle ilgi ve yakınlığa dayalı kuvvetli bağlar kurduğunu gözlemlemiştir. Duygusal öğrenmelerin en temelinde bu ağır duygusal münasebet vardır. Günlük bakım, sevgi ve ilgi ritüelleri çocuğun başka insanlardan ne bekleyeceğine dair çekirdek tecrübeler olarak iç dünyasında yerini bulur. bu biçimdece münasebet hünerlerinin temelleri atılmaya devam eder.
Ortak Dikkat:
Bu bir öbür kişi bebeğe birşey işaret ettiğinde yahut onunla dikkatini çeken birşeyi jest ve mimikleriyle söz ettiğinde bebeğin buna katılması manasına gelir. Yaklaşık bir yaş civarında bebekler yetişkinle obje içinde bakışlarını değiştirmeyi ve bu biçimdece ortak dikkat kurmayı yavaş yavaş öğrenirler. Bebek için birşeyler anlaşılmaz geldiğinde de bakışını yetişkin bireye kaydırır. Daha epey bilgi almak yahut rahatlamak için yapıyor olma mümkünlüğü olan bu davranış da bir ortak dikkat davranışıdır. Ortak ilgi ve dikkat de münasebet hünerlerinin temeli olarak kabul edilir.
Kasıtlı jestler ve işaret etme
Bebekler bir daha birinci yaş civarında obje ve olaylara işaret etmeye başlayabilir ve kimi kasıtlı hareketler yapmaya başlayabilir. Evet ve hayır manasında başını sallayabilir yahut yetişkine el sallayabilir. Bu kasıtlı davranışlar da toplumsal duygusal gelişmenin ve bağlantı marifetlerinin temelini oluşturur.
Toplumsal duygusal gelişim: okul öncesi çocukların diğerlerinin bakış açılarını toplumsal olarak öğrenmesi
Toplumsal duygusal gelişim seyahatindeki bir daha sonraki kilit etap, oburlarının bakış açılarının anlaşılmasının ortaya çıkmasıdır.
Ahmet o gün annesiyle birlikte dışarı çıkmadan evvel oyuncak otomobilini yatağının altına koydu. Annesi o görmeden oyuncağı alıp dolabın içine koydu ve bu biçimdece yerini değiştirdi.Dışarı gidip geldikten daha sonra Ahmet oyuncak otomobilini almak istedi. Bu kıssanın görüntüsünü 3 yaşındaki ve 5 yaşındaki çocuklara izletip şöyleki sorabiliriz: “Sence Ahmet oyuncağını nerede arayacak?” 3 yaşındaki çocukla 5 yaşındaki çocuğun yanıtı neye nazaran değişecek dersiniz? Tabi ki kendi bakış açısıyla Ahmet’in bakış açısı içindeki farkı görme konusunda farklı cevaplar vereceklerdir.
Bu anlattığımız hikayenin gibisi bir kıssa kuran araştırmacılar çocukların oburlarının bakış açısını anlamakla ilgili bir gelişim kademesinden geçtiğini tespit ettiler. Üç yaşındaki çocuk Ahmet’in oyuncağı dolabın ortasında arayacağını söylemiş olduler. Zira onların bakış açısından oyuncak en son dolabın ortasındaydı. Ahmet’in bakış açısından olayı değerlendiremezler. Lakin 5 yaşındaki çocuk size yanlışsız karşılığı büyük olasılıkla verecektir. Zira o kendisinden farklı olarak Ahmet’in oyuncağın yerinin değiştiğini görmediğinin farkındadır ve onun bakış açısından da durumu kıymetlendirebilir.
Üstteki örnek, çocukların toplumsal duygusal gelişimlerinin bir öteki evresi olan “başkalarının bakış açısını anlama” maharetini örneklendiriyor. Natürel ki çocuklar geliştikçe, daha yüksek toplumsal duygusal öğrenme seviyelerine ulaşırlar.