Ebeveyn bakımı, erken çocukluk gelişmenini şekillendirir. Kâfi ebeveyn bakımının olmayışı olan ihmal, erken çocukluk gelişimi için önemli bir tehdittir. Gerilime çok maruz kalma – “toksik stres” gelişimi zayıflatırken, anne babalarla kuvvetli alakalar muhafaza sağlar ve direnç geliştirir.
1.Erken çocukluk gelişmeninin mekaniği, anahtar kavramlar
Beyin
İnsan beyni, doğum evvelce yetişkinliğe kadar, çocukluk gelişimi boyunca daima olarak gelişir. Bir binanın inşası üzere, temeller erken atılır. Beyin, açıkça tanımlanmış gelişim etaplarında aşağıdan üste gerçek inşa edilir. Gelişim için erken takviye bu yüzden epeyce değerlidir. Daha kuvvetli bir temel, sırf çocuğun muhakkak bir vakitte daha ileride olduğu manasına gelmez, beraberinde öğrenme ve gelişmenin gelecekte daha süratli ilerleyebileceği manasına da gelir.
Erken çocukluk gelişimi, beynin son derece süratli geliştiğini görür. Beynin farklı bölgelerindeki nöronlar içinde her saat milyarlarca yeni temas oluşturulur. Bu süratli çoğalmanın akabinde beyin gelişimi, verimliliğe yanlışsız kayar. Kimi sinirsel kontaklar daha kuvvetli ve daha süratli yapılır ve başkaları budanır ve kaybolur. Bu ortada, beyin, daha gelişmiş hünerlerle bağlantılı olarak çabucak sonrasındaki çocukluk ve ergenlik devrinde daha karmaşık temaslar kurar.
Beyin gelişimi, temel olarak erken çocuk gelişim etaplarını şekillendirir. Görme, işitme ve dokunma üzere daha temel kapasiteler daha erken gelişir. ondan sonrasında bağlantı, yüz tabirlerini manaya, akıl yürütme ve karar verme üzere daha karmaşık kapasitelerin gelişimi gelir. Dikkati sürdürme, maksat belirleme, kuralları izleme, meseleleri çözme ve dürtüleri denetim etme üzere üst seviye hünerler, erken çocuklukta gelişmeye başlar ve ergenliğe kadar devam eder.
Çocukların dünya tecrübeleri – nasıl gördükleri, duydukları ve hissettikleri ve ebeveynler ve öbür bakıcılarla nasıl ilgi kurdukları – beynin gelişmeninin her tarafını şekillendirir. Bu, birtakım devreleri güçlendirir ve oburlarının kaybbulunmasına müsaade verir. Birtakım nöral bağlar tecrübeyle güçlendirilirken kimileri budanır.
Genetik ve epigenetik
Çocukların annelerinden ve babalarından aldıkları genler, onlara erken çocuk gelişmenini etkileyen belli yatkınlıklar ve hassaslıklar verir. Örneğin, kimi çocuklar doğal olarak başkalarından daha az kaygı deneyimlerler ve daha az korkanlar uzun vadeli anksiyete ve depresyona daha az yatkın olabilirler.
Aile ve toplum ortasındaki bağlantılar de dahil olmak üzere dünyadaki tecrübeler, genlerin direkt kendisinden hayli genlerin nasıl aktive olduklarını etkileyebilir. Olumlu ve olumsuz tecrübeler, gen aktivitesini düzenleyen, “epigenom” da süreksiz yahut kalıcı değişiklikler yaratan proteinlerin üretimiyle sonuçlanır. Genlerin söz edilme biçimindeki bu epigenetik değişiklikler, daha sonraki kuşak tarafınca miras alınabilir. Örneğin, Holokost’tan kurtulan erkek ve bayanların çocukları, çok gerilime reaksiyon ile bağlı epigenetik değişiklikleri miras almışlardır.
2.Erken çocuk gelişimi alanları
Araştırmacılar, erken çocukluk gelişmeninin farklı bileşenlerinin nasıl tanımlanacağını hala tartışıyor olsalar da, bu alanda bir dizi kavram ana akım haline geldi.
En hayli tartışılan üç gelişim alanı bilişsel (düşünme), toplumsal ve duygusaldır. Araştırmalar, bunların birbiriyle yakından temaslı olduğunu göstermiştir. Gelişimleri, tüm beyindeki sinirsel aktivite ile alakalıdır.
Temaslar ayrıyeten çocukların davranışlarında da görülebilir. Örneğin, çocuklar bakıcılarla bağlar yoluyla düşünme maharetlerini geliştirirler. Toplumsal maharetleri yüksek bir çocuk, ekseriyetle bilişsel maharetlerini daha süratli geliştirecektir.
3.Erken çocuklukta temelleri atılan temel hünerler:
Öz düzenleme
Beynin amigdala ismi verilen bir kısmında, ekseriyetle “savaş ya da kaç tepkisi” olarak bilinen, risk ve tehlikeye karşı otomatik ve dürtüsel bir reaksiyondur. Öz düzenleme, bir duruma daha şuurlu bir cevap getirme ve o anda nasıl cevap verileceğini çözme yeteneğidir. Daha planlı karşılıklar, birinci savaş yahut kaçma içgüdüsünü etkisiz hale getirebilir. Duyguyu düzenleme yeteneği, kısmen bakıcılarla münasebet yoluyla erken çocukluk periyodunda kazanılan hayati bir hünerdir.
Yürütücü fonksiyon
Yürütme fonksiyonu, erken çocuk gelişmeninde ortaya çıkan, öğrenmenin ve diğerleriyle uygun etkileşim kurmanın temellerini oluşturan bir marifet kümesidir. Araştırmacılar, yürütme fonksiyonunu birkaç farklı maharete ayırdı:
Çalışma belleği – bilgiyi kısa mühlet saklamak ve kullanmak.
Zihinsel esneklik (veya bilişsel esneklik) – dış uyaranlara karşılık olarak süratle ahenk sağlama. Kendini denetim etme (veya engelleyici kontrol) – dürtüsel davranışa direnme. Bir misyon boyunca odak ve dikkati sürdürmek.
Meseleleri çözmek.
Kurallara uymak.
Amaçların belirlenmesi.
sonrasındasında daha fazla ödül için “anında hazzı” ertelemek.
Yürütme fonksiyonunun geliştirilmesi, erken çocukluk gelişimi evrelerinin kıymetli bir modülüdür. Üç yaşına gelindiğinde, temel yönetici fonksiyonlar devreye girer – sıradan kuralları hatırlamak ve uygulamak. Marifetler büyük ölçüde üç ila beş yaş içinde gelişir, lakin ergenlik devrine kadar gelişmeye devam eder.
Erken çocuk gelişmeninin bu daha ileri kademeleri, beynin farklı kısımlarında hareket eden hudut devrelerinin suratının ve aktifliğinin artmasını içerir.
4.Ebeveyn bakımı erken çocuk gelişmenini şekillendirir
Ebeveynlerden, daha geniş aileden ve bir çocuğun ömrüne dahil olan herkesten hassas bakım ve dünya tecrübesi, çocukların gelişmenini şekillendirir. Araştırmacılar, ebeveynler ve bakıcılarla karşılıklı hareketleri tanımlamak için “hizmet et ve geri dön” terimini icat ettiler.
Çoklu münasebetler, çocuğun gelecekte kuvvetli münasebetler sürdürme maharetini geliştirerek toplumsal ve duygusal gelişimi geliştirir. Birden çok istikrarlı ve şefkatli alakası olan bir çocuğun kuvvetli bir
avantajı vardır. Bilakis, istikrarlı ve hassas bir münasebeti bile olmayan bir çocuk önemli bir dezavantaja sahiptir.
Araştırmacılar, bakıcıların çocukların marifetlerini uygulayabilmeleri için yaratabilecekleri ortamı tanımlamak için “iskele” terimini kullandılar. İskele, rutinler oluşturmayı, toplumsal davranışları modellemeyi, yaratıcı oyunu etkinleştirmeyi, toplumsal ilişkiyi kolaylaştırmayı ve fizikî idmanı teşvik etmeyi içerir.
5.Sağlıklı erken çocuk gelişmenine yönelik tehditler: ihmal ve toksik gerilim
İhmal
Dünyadaki çocuklara yönelik en yaygın risk, ihmal olarak bilinen hassas bakım eksikliğidir: Dünyadaki tüm çocuklara berbat muamele vakalarının% 78’i ihmalle ilgilidir ve bu, erken çocuk gelişimi üzerinde fizikî istismardan daha ziyanlı bir tesire sahip olabilir.
Fizikî istismar üzere, ihmal de çocukları uygun bağlardan yoksun bırakarak beynin erken çocukluktaki gelişmenini önemli biçimde bozar ve bu biçimdece biyolojik stres-tepki sistemlerinin gelişmenini değiştirir. İhmal, çocukların daha sonraki hayatlarında fazlaca sayıda makus sonuçla ilgilidir – zihinsel sıhhat, fizikî sıhhat, toplumsal ilgiler ve eğitim başarısı.
Toksik gerilim
Zorluklarla nasıl başa çıkılacağını öğrenmenin bir modülü olarak gerilim, erken çocuk gelişmeninin olağan ve değerli bir kesimidir. Bir tehdit, tehlikeyi azaltmak için süratli bir yansıyı destekleyen kortizol hormonu ile bağlantılı fizyolojik değişiklikleri tetikler. sıradan gerilimlere maruz kalan ve yetişkinlerle kuvvetli bağlarla korunan bir çocuk, gerilimle başa çıkmayı ve gerilime reaksiyon sistemini düzenlemeyi öğrenir. kuvvetli münasebetler, sevilen birinin mevti, önemli faydalanma yahut mahallî bir felaket üzere olayların niye olduğu yüksek gerilim düzeylerinin potansiyel olarak ziyan verici tesirlerini de hafifçeletebilir.
Toksik gerilim olarak isimlendirilen çok ve uzun müddetli gerilim, erken çocuk gelişmeninin olağan bir kesimi değildir. Toksik gerilim örnekleri içinde fizikî ve duygusal istismar, kronik ihmal, uyuşturucu yahut akıl hastalığı niçiniyle yetersiz bakım, kalıcı yoksulluk ve uzun periyodik şiddete maruz kalma sayılabilir.
Kaosa ve daima tehdide maruz kalma, öz düzenlemenin gelişmenini bozarak çocukları içgüdüsel bir hengame ve kaçma yansısına hapseder. Erken çocukluk gelişim kademelerini baltalayan toksik gerilim, hayatın daha sonraki periyotlarında bir epeyce berbat sonuçla bağlıdır.
Bağlar yoluyla direnç oluşturma
Bakıcılarla alakalar, çocukları gerilimin olumsuz tesirlerinden müdafaanın anahtarıdır. hayatın erken periyotlarında bu tıp bir bakım, toksik gerilimin ziyanlı tesirlerini önleyebilir yahut hatta aksine çevirebilir.
Direnç, gerilime maruz kalan bir çocuk beraberinde muteber ve besleyici ilgilere eriştiğinde ortaya çıkar. Bir çocuğun gerilime karşı artan fizyolojik yansısı, şefkatli bir yetişkinle ilgi kurarak geri yüklenebilir. Bakım veren bir yetişkinin varlığında gerilime maruz kalmak, çocuğun durumda bir ölçü denetim hissetmesini ve kendi kendini düzenlemesini geliştirmesine yardımcı olabilir.
1.Erken çocukluk gelişmeninin mekaniği, anahtar kavramlar
Beyin
İnsan beyni, doğum evvelce yetişkinliğe kadar, çocukluk gelişimi boyunca daima olarak gelişir. Bir binanın inşası üzere, temeller erken atılır. Beyin, açıkça tanımlanmış gelişim etaplarında aşağıdan üste gerçek inşa edilir. Gelişim için erken takviye bu yüzden epeyce değerlidir. Daha kuvvetli bir temel, sırf çocuğun muhakkak bir vakitte daha ileride olduğu manasına gelmez, beraberinde öğrenme ve gelişmenin gelecekte daha süratli ilerleyebileceği manasına da gelir.
Erken çocukluk gelişimi, beynin son derece süratli geliştiğini görür. Beynin farklı bölgelerindeki nöronlar içinde her saat milyarlarca yeni temas oluşturulur. Bu süratli çoğalmanın akabinde beyin gelişimi, verimliliğe yanlışsız kayar. Kimi sinirsel kontaklar daha kuvvetli ve daha süratli yapılır ve başkaları budanır ve kaybolur. Bu ortada, beyin, daha gelişmiş hünerlerle bağlantılı olarak çabucak sonrasındaki çocukluk ve ergenlik devrinde daha karmaşık temaslar kurar.
Beyin gelişimi, temel olarak erken çocuk gelişim etaplarını şekillendirir. Görme, işitme ve dokunma üzere daha temel kapasiteler daha erken gelişir. ondan sonrasında bağlantı, yüz tabirlerini manaya, akıl yürütme ve karar verme üzere daha karmaşık kapasitelerin gelişimi gelir. Dikkati sürdürme, maksat belirleme, kuralları izleme, meseleleri çözme ve dürtüleri denetim etme üzere üst seviye hünerler, erken çocuklukta gelişmeye başlar ve ergenliğe kadar devam eder.
Çocukların dünya tecrübeleri – nasıl gördükleri, duydukları ve hissettikleri ve ebeveynler ve öbür bakıcılarla nasıl ilgi kurdukları – beynin gelişmeninin her tarafını şekillendirir. Bu, birtakım devreleri güçlendirir ve oburlarının kaybbulunmasına müsaade verir. Birtakım nöral bağlar tecrübeyle güçlendirilirken kimileri budanır.
Genetik ve epigenetik
Çocukların annelerinden ve babalarından aldıkları genler, onlara erken çocuk gelişmenini etkileyen belli yatkınlıklar ve hassaslıklar verir. Örneğin, kimi çocuklar doğal olarak başkalarından daha az kaygı deneyimlerler ve daha az korkanlar uzun vadeli anksiyete ve depresyona daha az yatkın olabilirler.
Aile ve toplum ortasındaki bağlantılar de dahil olmak üzere dünyadaki tecrübeler, genlerin direkt kendisinden hayli genlerin nasıl aktive olduklarını etkileyebilir. Olumlu ve olumsuz tecrübeler, gen aktivitesini düzenleyen, “epigenom” da süreksiz yahut kalıcı değişiklikler yaratan proteinlerin üretimiyle sonuçlanır. Genlerin söz edilme biçimindeki bu epigenetik değişiklikler, daha sonraki kuşak tarafınca miras alınabilir. Örneğin, Holokost’tan kurtulan erkek ve bayanların çocukları, çok gerilime reaksiyon ile bağlı epigenetik değişiklikleri miras almışlardır.
2.Erken çocuk gelişimi alanları
Araştırmacılar, erken çocukluk gelişmeninin farklı bileşenlerinin nasıl tanımlanacağını hala tartışıyor olsalar da, bu alanda bir dizi kavram ana akım haline geldi.
En hayli tartışılan üç gelişim alanı bilişsel (düşünme), toplumsal ve duygusaldır. Araştırmalar, bunların birbiriyle yakından temaslı olduğunu göstermiştir. Gelişimleri, tüm beyindeki sinirsel aktivite ile alakalıdır.
Temaslar ayrıyeten çocukların davranışlarında da görülebilir. Örneğin, çocuklar bakıcılarla bağlar yoluyla düşünme maharetlerini geliştirirler. Toplumsal maharetleri yüksek bir çocuk, ekseriyetle bilişsel maharetlerini daha süratli geliştirecektir.
3.Erken çocuklukta temelleri atılan temel hünerler:
Öz düzenleme
Beynin amigdala ismi verilen bir kısmında, ekseriyetle “savaş ya da kaç tepkisi” olarak bilinen, risk ve tehlikeye karşı otomatik ve dürtüsel bir reaksiyondur. Öz düzenleme, bir duruma daha şuurlu bir cevap getirme ve o anda nasıl cevap verileceğini çözme yeteneğidir. Daha planlı karşılıklar, birinci savaş yahut kaçma içgüdüsünü etkisiz hale getirebilir. Duyguyu düzenleme yeteneği, kısmen bakıcılarla münasebet yoluyla erken çocukluk periyodunda kazanılan hayati bir hünerdir.
Yürütücü fonksiyon
Yürütme fonksiyonu, erken çocuk gelişmeninde ortaya çıkan, öğrenmenin ve diğerleriyle uygun etkileşim kurmanın temellerini oluşturan bir marifet kümesidir. Araştırmacılar, yürütme fonksiyonunu birkaç farklı maharete ayırdı:
Çalışma belleği – bilgiyi kısa mühlet saklamak ve kullanmak.
Zihinsel esneklik (veya bilişsel esneklik) – dış uyaranlara karşılık olarak süratle ahenk sağlama. Kendini denetim etme (veya engelleyici kontrol) – dürtüsel davranışa direnme. Bir misyon boyunca odak ve dikkati sürdürmek.
Meseleleri çözmek.
Kurallara uymak.
Amaçların belirlenmesi.
sonrasındasında daha fazla ödül için “anında hazzı” ertelemek.
Yürütme fonksiyonunun geliştirilmesi, erken çocukluk gelişimi evrelerinin kıymetli bir modülüdür. Üç yaşına gelindiğinde, temel yönetici fonksiyonlar devreye girer – sıradan kuralları hatırlamak ve uygulamak. Marifetler büyük ölçüde üç ila beş yaş içinde gelişir, lakin ergenlik devrine kadar gelişmeye devam eder.
Erken çocuk gelişmeninin bu daha ileri kademeleri, beynin farklı kısımlarında hareket eden hudut devrelerinin suratının ve aktifliğinin artmasını içerir.
4.Ebeveyn bakımı erken çocuk gelişmenini şekillendirir
Ebeveynlerden, daha geniş aileden ve bir çocuğun ömrüne dahil olan herkesten hassas bakım ve dünya tecrübesi, çocukların gelişmenini şekillendirir. Araştırmacılar, ebeveynler ve bakıcılarla karşılıklı hareketleri tanımlamak için “hizmet et ve geri dön” terimini icat ettiler.
Çoklu münasebetler, çocuğun gelecekte kuvvetli münasebetler sürdürme maharetini geliştirerek toplumsal ve duygusal gelişimi geliştirir. Birden çok istikrarlı ve şefkatli alakası olan bir çocuğun kuvvetli bir
avantajı vardır. Bilakis, istikrarlı ve hassas bir münasebeti bile olmayan bir çocuk önemli bir dezavantaja sahiptir.
Araştırmacılar, bakıcıların çocukların marifetlerini uygulayabilmeleri için yaratabilecekleri ortamı tanımlamak için “iskele” terimini kullandılar. İskele, rutinler oluşturmayı, toplumsal davranışları modellemeyi, yaratıcı oyunu etkinleştirmeyi, toplumsal ilişkiyi kolaylaştırmayı ve fizikî idmanı teşvik etmeyi içerir.
5.Sağlıklı erken çocuk gelişmenine yönelik tehditler: ihmal ve toksik gerilim
İhmal
Dünyadaki çocuklara yönelik en yaygın risk, ihmal olarak bilinen hassas bakım eksikliğidir: Dünyadaki tüm çocuklara berbat muamele vakalarının% 78’i ihmalle ilgilidir ve bu, erken çocuk gelişimi üzerinde fizikî istismardan daha ziyanlı bir tesire sahip olabilir.
Fizikî istismar üzere, ihmal de çocukları uygun bağlardan yoksun bırakarak beynin erken çocukluktaki gelişmenini önemli biçimde bozar ve bu biçimdece biyolojik stres-tepki sistemlerinin gelişmenini değiştirir. İhmal, çocukların daha sonraki hayatlarında fazlaca sayıda makus sonuçla ilgilidir – zihinsel sıhhat, fizikî sıhhat, toplumsal ilgiler ve eğitim başarısı.
Toksik gerilim
Zorluklarla nasıl başa çıkılacağını öğrenmenin bir modülü olarak gerilim, erken çocuk gelişmeninin olağan ve değerli bir kesimidir. Bir tehdit, tehlikeyi azaltmak için süratli bir yansıyı destekleyen kortizol hormonu ile bağlantılı fizyolojik değişiklikleri tetikler. sıradan gerilimlere maruz kalan ve yetişkinlerle kuvvetli bağlarla korunan bir çocuk, gerilimle başa çıkmayı ve gerilime reaksiyon sistemini düzenlemeyi öğrenir. kuvvetli münasebetler, sevilen birinin mevti, önemli faydalanma yahut mahallî bir felaket üzere olayların niye olduğu yüksek gerilim düzeylerinin potansiyel olarak ziyan verici tesirlerini de hafifçeletebilir.
Toksik gerilim olarak isimlendirilen çok ve uzun müddetli gerilim, erken çocuk gelişmeninin olağan bir kesimi değildir. Toksik gerilim örnekleri içinde fizikî ve duygusal istismar, kronik ihmal, uyuşturucu yahut akıl hastalığı niçiniyle yetersiz bakım, kalıcı yoksulluk ve uzun periyodik şiddete maruz kalma sayılabilir.
Kaosa ve daima tehdide maruz kalma, öz düzenlemenin gelişmenini bozarak çocukları içgüdüsel bir hengame ve kaçma yansısına hapseder. Erken çocukluk gelişim kademelerini baltalayan toksik gerilim, hayatın daha sonraki periyotlarında bir epeyce berbat sonuçla bağlıdır.
Bağlar yoluyla direnç oluşturma
Bakıcılarla alakalar, çocukları gerilimin olumsuz tesirlerinden müdafaanın anahtarıdır. hayatın erken periyotlarında bu tıp bir bakım, toksik gerilimin ziyanlı tesirlerini önleyebilir yahut hatta aksine çevirebilir.
Direnç, gerilime maruz kalan bir çocuk beraberinde muteber ve besleyici ilgilere eriştiğinde ortaya çıkar. Bir çocuğun gerilime karşı artan fizyolojik yansısı, şefkatli bir yetişkinle ilgi kurarak geri yüklenebilir. Bakım veren bir yetişkinin varlığında gerilime maruz kalmak, çocuğun durumda bir ölçü denetim hissetmesini ve kendi kendini düzenlemesini geliştirmesine yardımcı olabilir.