kimi vakit çocuklar bilişsel, fizikî, lisan ve öbür alanlarda yaşından beklenen seviyenin altında bir gelişim sergilerler. Bizler o gelişimsel marifetlerin neler olduğunu ve eğitim/terapi metotlarını bilen erken çocukluk periyodu uzmanları olarak süreci planlar ve seans planlamalarını gerçekleştiririz. Özel ihtiyaçlı çocuklarla çalışırken. birçok vakit, bir uzman olarak çocuğun “eksik” kaldığı düşünülen kimi gelişimsel marifetleri ona öğreteceğinize inanılır. Yani çocuk ve eğitmen/terapist açısından değerlendirdiğinizde bir öğrenme süreci başlar, evet. Pekala nasıl bir öğrenme süreci? Yahut biz bu öğrenme sürecini nasıl çerçevelendirebiliriz?
Bilinen gelişimsel kilometretaşlarının ve uygulanan metotların ötesinde başarılı bir rehabilite sürecini çerçeveleyen özgürleştirici bir öğrenme sürecini anlatmak benim için artık kaçınılmaz.. Zira lakin bu biçimde çocuğun öğrenme sürecini gelişimsel denetim listelerinin işaretlendiği bir parkur değil, aslında “gerçek kendi” olabildiği bir müddetç olarak anlayabiliriz.
*Çocuk 1den 5e kadar sayabiliyor mu?
*Bağcıklarını bağlayabiliyor mu?
*Renkleri ayırt edebiliyor mu?
*Nesneleri sınıflandırabiliyor mu?
Bu sorular çocuğun durumuna bakılırsa yüzlerce unsur halinde uzayıp gidebilir. Özel ihtiyacı çocuklar da tıpkı olağan gelişim gösteren çocuklar üzere dünyaya dair bilgi edinirken aslında bir kendilik gelişimi sürecindedirler. Bilginin pasif alıcıları değil, fırsat ve vakit tanındığında faal kaşifleridirler. Fakat, kendilerince… Kendi mizaçlarına nazaran…
Pekala sahip olunan uzmanlık ve eğitim/terapi tekniklerin yanında çocukla alaka anlayışını yansıtacak birtakım kavramlar var mıdır? Öğrenme sürecini çocuğun kimi yönerge ve uyaranlara bağlı olduğu bir müddetcin ötesinde çocuğun ÖZü ile temasta kalabildiği ÖZGÜRleştirici bir müddetç olarak yaşantılamasını sağlayabilecek bir bakış açısı mümkün mü?
D.W. Winnicott isimli çığır açmış bir teorisyenin öğretilerine dayanarak, gönül rahatlığıyla evet diyebiliriz. Winnicott anne-bebek alakasıyla terapist-hasta ilgisi içinde ortak noktalar ve paralellikler olduğunu belirtmiştir. Zira bu ikilinin ilgisinde kişinin kendi olmasını sağlayan öğrenme süreçlerinin özgürleştirici (anne-çevre çocuğun gereksinimlerine adapte olmakta başarısız olduğunda ketleyici) tabiatına dair epeyce şey var.
Çocuk dış dünyayı lakin oyun yoluyla test edebilir, keşfedebilir, öğrenebilir. Çocuk, birinci oyun arkadaşı/anne ve objeler vasıtasıyla dış dünyaya karşı spontane teşebbüslerde ve denemelerde bulunur. Sağlıklı bir kendilik gelişimi için çocuk keşiflerini gerçekleştirirken ona eşlik eden, onu kabul eden, muhtaçlıklarını öngoren, ipuçlarını okumaya istekli, gerekli inançlı ortamı sağlayan bir yetişkin gereklidir. Bu bağlantı rehabilitasyon süreci için kritik bir değere sahiptir. Zira daha sonraki vakit içinderda oluşacak olan kırılma,zorluk, başarısızlık yahut hayal kırıklıklarıyla baş edebilmesi için gerekli olan iç gücü fakat bu sağlam ve gereğince yeterli bağlantı yoluyla edinir.
Rehabilite maksatlı yürütülen bir müddetçte/seansta uzmanlık alanlarına bakılırsa çocuğun gereksiniminin öngörüldüğü, fark edildiği, çocuk hazır olduğunda hazır olduğu kadar hizmet sunulduğu ve beraberinde duygusal ipuçlarının da okunduğu ve yanıtlandığı bir çerçeveden bahsediyoruz. Çocuğun hazır olduğu vakti ve ölçüsü çocuğun spontane keşifler ortasında sezer, öngörürüz. bu biçimdece çocuk ne büsbütün kendi bahtına terk edilmiş, ne de gereksiniminden ve hazır olduğundan fazlasını kendisine (iyi niyetle dahi olsa) empoze eden/sınırları çiğneyen bir öğrenme ortamına ve etrafa maruz kalmamış olur.
Winnicott’ın kavramsallaştırdığı öbür değerli şey ise gerçek ve düzmece kendilik kavramlardır. özetlemek gerekirse etraf çocuğun gereksinimlerine ahenk sağlayabildiğinde, mizacını ve ferdi farklılıklarını onayladığında, hudutlarını taciz etmeyen bir sıcaklık ve yakınlık gösterdiğinde gerçek kendilik oluşur. Kendi olarak kalırken bununla birlikte dış dünyayla ilgiler kurmuş, keşfetmiş ve öğrenmiş olur. Ancak çocuk hazır olduğunun ötesinde bir öğretme suratına, maharet başlıklarına ve rehabilitasyon sürecine maruz kaldığında dış gerçekliğe boyun eğdiği lakin gerçek özüyle teması kaybettiği bir geçersiz kendilik geliştirir.
hiç birimiz kusursuz değiliz. hiç bir vakit harikaya ulaşamayız. Lakin gereğince güzel bir rehabilite programının gayesi çocuğu olabildiğince başımsızlaştırmaktır. Çocuğun bağımsızlaşabilmesi için evvel dışarıda bir objeye tutunması gerekir. Biz erken çocukluk uzmanları da bize dayanak için gelen çocuğun gelişimsel düzebir daha nazaran evvel kendimizi bir obje olarak sunabiliriz. Biz de onun çeşitli gelişimsel alanlardaki ipuçlarını okur ve muhtaçlığı olduğunda gereksinimi olduğu kadar hizmet sunarız. bu biçimdece çocuk gereğince yeterli bir eğitim/terapi ortamında -yeterince yeterli bir uzmanla münasebet arasında- gerçek kendi olabildiği bir gelişimsel eğitim/terapi sürecinden geçer.
Her an her durumda çocuğun yanında olmak, onu izlemek imkansızdır. Lakin vakit içinde bizim sağlam-kuvvetli-güvenli-kabul edici duruşumuz çocuk tarafınca içselleştirilir. Çocuk vakit içinde bizdeki öğrenmesini isteme isteğimizi da içselleştirir. Dış dünyanın, gelişimsel seyahatinin faal bir öğreneni olur. Edindiği tüm hünerlerin yanında, gereğince yeterli bir rehabilite programının şayet olmazsa olması işte tam da bu olmalıdır: ÇOCUĞUN BİLGİ VE OBJE ÜSTÜNDE BİR HAKİMİYETİ HİSSİNE SAHİP OLMASI.
Fakat gereğince uygun bir rehabilite programının ve ortamının oluşturulduğu bir çerçevede çocuk kendi iç gerçekliğiyle temas kurabildiği ve beraberinde dış dünyayı da öğrenebildiği bir müddetç yaşantılar. Çocuğun hissine, duyumuna, hissine, bilişine adapte olan, ona hazır olduğu vakit duygusal olarak tolere edebileceği çalışmalar barındıran bir program ve ortam sunan bir etrafta çocuk ÖĞRENİR, öğrenirken kendi olur, ÖZ olur, ÖZGÜR olur.
Bilinen gelişimsel kilometretaşlarının ve uygulanan metotların ötesinde başarılı bir rehabilite sürecini çerçeveleyen özgürleştirici bir öğrenme sürecini anlatmak benim için artık kaçınılmaz.. Zira lakin bu biçimde çocuğun öğrenme sürecini gelişimsel denetim listelerinin işaretlendiği bir parkur değil, aslında “gerçek kendi” olabildiği bir müddetç olarak anlayabiliriz.
*Çocuk 1den 5e kadar sayabiliyor mu?
*Bağcıklarını bağlayabiliyor mu?
*Renkleri ayırt edebiliyor mu?
*Nesneleri sınıflandırabiliyor mu?
Bu sorular çocuğun durumuna bakılırsa yüzlerce unsur halinde uzayıp gidebilir. Özel ihtiyacı çocuklar da tıpkı olağan gelişim gösteren çocuklar üzere dünyaya dair bilgi edinirken aslında bir kendilik gelişimi sürecindedirler. Bilginin pasif alıcıları değil, fırsat ve vakit tanındığında faal kaşifleridirler. Fakat, kendilerince… Kendi mizaçlarına nazaran…
Pekala sahip olunan uzmanlık ve eğitim/terapi tekniklerin yanında çocukla alaka anlayışını yansıtacak birtakım kavramlar var mıdır? Öğrenme sürecini çocuğun kimi yönerge ve uyaranlara bağlı olduğu bir müddetcin ötesinde çocuğun ÖZü ile temasta kalabildiği ÖZGÜRleştirici bir müddetç olarak yaşantılamasını sağlayabilecek bir bakış açısı mümkün mü?
D.W. Winnicott isimli çığır açmış bir teorisyenin öğretilerine dayanarak, gönül rahatlığıyla evet diyebiliriz. Winnicott anne-bebek alakasıyla terapist-hasta ilgisi içinde ortak noktalar ve paralellikler olduğunu belirtmiştir. Zira bu ikilinin ilgisinde kişinin kendi olmasını sağlayan öğrenme süreçlerinin özgürleştirici (anne-çevre çocuğun gereksinimlerine adapte olmakta başarısız olduğunda ketleyici) tabiatına dair epeyce şey var.
Çocuk dış dünyayı lakin oyun yoluyla test edebilir, keşfedebilir, öğrenebilir. Çocuk, birinci oyun arkadaşı/anne ve objeler vasıtasıyla dış dünyaya karşı spontane teşebbüslerde ve denemelerde bulunur. Sağlıklı bir kendilik gelişimi için çocuk keşiflerini gerçekleştirirken ona eşlik eden, onu kabul eden, muhtaçlıklarını öngoren, ipuçlarını okumaya istekli, gerekli inançlı ortamı sağlayan bir yetişkin gereklidir. Bu bağlantı rehabilitasyon süreci için kritik bir değere sahiptir. Zira daha sonraki vakit içinderda oluşacak olan kırılma,zorluk, başarısızlık yahut hayal kırıklıklarıyla baş edebilmesi için gerekli olan iç gücü fakat bu sağlam ve gereğince yeterli bağlantı yoluyla edinir.
Rehabilite maksatlı yürütülen bir müddetçte/seansta uzmanlık alanlarına bakılırsa çocuğun gereksiniminin öngörüldüğü, fark edildiği, çocuk hazır olduğunda hazır olduğu kadar hizmet sunulduğu ve beraberinde duygusal ipuçlarının da okunduğu ve yanıtlandığı bir çerçeveden bahsediyoruz. Çocuğun hazır olduğu vakti ve ölçüsü çocuğun spontane keşifler ortasında sezer, öngörürüz. bu biçimdece çocuk ne büsbütün kendi bahtına terk edilmiş, ne de gereksiniminden ve hazır olduğundan fazlasını kendisine (iyi niyetle dahi olsa) empoze eden/sınırları çiğneyen bir öğrenme ortamına ve etrafa maruz kalmamış olur.
Winnicott’ın kavramsallaştırdığı öbür değerli şey ise gerçek ve düzmece kendilik kavramlardır. özetlemek gerekirse etraf çocuğun gereksinimlerine ahenk sağlayabildiğinde, mizacını ve ferdi farklılıklarını onayladığında, hudutlarını taciz etmeyen bir sıcaklık ve yakınlık gösterdiğinde gerçek kendilik oluşur. Kendi olarak kalırken bununla birlikte dış dünyayla ilgiler kurmuş, keşfetmiş ve öğrenmiş olur. Ancak çocuk hazır olduğunun ötesinde bir öğretme suratına, maharet başlıklarına ve rehabilitasyon sürecine maruz kaldığında dış gerçekliğe boyun eğdiği lakin gerçek özüyle teması kaybettiği bir geçersiz kendilik geliştirir.
hiç birimiz kusursuz değiliz. hiç bir vakit harikaya ulaşamayız. Lakin gereğince güzel bir rehabilite programının gayesi çocuğu olabildiğince başımsızlaştırmaktır. Çocuğun bağımsızlaşabilmesi için evvel dışarıda bir objeye tutunması gerekir. Biz erken çocukluk uzmanları da bize dayanak için gelen çocuğun gelişimsel düzebir daha nazaran evvel kendimizi bir obje olarak sunabiliriz. Biz de onun çeşitli gelişimsel alanlardaki ipuçlarını okur ve muhtaçlığı olduğunda gereksinimi olduğu kadar hizmet sunarız. bu biçimdece çocuk gereğince yeterli bir eğitim/terapi ortamında -yeterince yeterli bir uzmanla münasebet arasında- gerçek kendi olabildiği bir gelişimsel eğitim/terapi sürecinden geçer.
Her an her durumda çocuğun yanında olmak, onu izlemek imkansızdır. Lakin vakit içinde bizim sağlam-kuvvetli-güvenli-kabul edici duruşumuz çocuk tarafınca içselleştirilir. Çocuk vakit içinde bizdeki öğrenmesini isteme isteğimizi da içselleştirir. Dış dünyanın, gelişimsel seyahatinin faal bir öğreneni olur. Edindiği tüm hünerlerin yanında, gereğince yeterli bir rehabilite programının şayet olmazsa olması işte tam da bu olmalıdır: ÇOCUĞUN BİLGİ VE OBJE ÜSTÜNDE BİR HAKİMİYETİ HİSSİNE SAHİP OLMASI.
Fakat gereğince uygun bir rehabilite programının ve ortamının oluşturulduğu bir çerçevede çocuk kendi iç gerçekliğiyle temas kurabildiği ve beraberinde dış dünyayı da öğrenebildiği bir müddetç yaşantılar. Çocuğun hissine, duyumuna, hissine, bilişine adapte olan, ona hazır olduğu vakit duygusal olarak tolere edebileceği çalışmalar barındıran bir program ve ortam sunan bir etrafta çocuk ÖĞRENİR, öğrenirken kendi olur, ÖZ olur, ÖZGÜR olur.