Ergenlik hiç bir bakımdan hayatın sıradan bir devri değildir.
Jean Erskine Stewart
İnsan hayatı ortasında ergenlik periyodu çocuklukla yetişkinliği birbirine bağlayan bir geçiş vaktidir. Çevresel, toplumsal ve genetik faktörlerin çocukluk devrinde tesirli olduğu üzere ergenlikte de tesirlidir. Çocukluk periyodunda daha fazlaca anne babayla, öğretmenleri ve yaşıtları ile vakit geçiren ergen birey, artık yeni yaşantılar, gelişim ve biyolojik değişikliklerle karşı karşıya kalır.
Değişen vücutları ile fazlaca ilgilenen ergenler bedenlerinin nasıl olduğuna ait zihinlerinde imgeler oluştururlar. Yaşanan fizikî değişimin ruhsal tesirleri ise her bir ergenin yaşadığı bir müddetçtir. Ekseriyetle kızlar erkeklere oranla vücutlarından daha az mutludurlar. Bu devir ilerledikçe kızların vücutlarındaki hoşnutsuzluğun artmasının sebebi beden yağlarının artıyor olması olabilirken, adamların kendi vücutlarından daha hoşnut olmalarının ise beden kas oranlarının artmasından kaynaklı olabilmektedir.
Beyin gelişimi de vücuttaki değişimlere paralel olarak ergenlikte değişir. Bilim insanları tarafınca yapılan biroldukça araştırma ergen beyninin değerli yapısal değişikliklerden geçerek geliştiğini bulmuşlardır. Korpus kallosum(sol ve sağ beyni birbirine bağlar) ergenlikle bir arada kalınlaşır. Bu da ergenin bilgiyi daha uygun işleyebilmesine yardımcı olur. Fakat beyindeki ön lob, akıl yürütme, karar verme ve kendini denetim etme ile ilgili olan kısım daha tam gelişmemiştir. Amigdala yani öfke üzere hisleri denetim eden bölge ise ön lob dan daha evvel gelişmektedir. Ön lob’un gelişimi 18-25 yaş içinde yetişkinliğe kadar devam etmektedir. Bu da bize göstermektedir ki ergenlerin kuvvetli hisleri olabilir ama bu hisleri denetim etmesi için gerekli olan ön lobun daha tam gelişmemesi sebebiyle zorluklar yaşanabilmektedir. Yani ergenlerin beyni hislerini yavaşlatacak frenlerden yoksundur.
Ergenlik periyodunda yeni beliren cinsel hislerle başa çıkmak ve sağlıklı cinsel kimlik oluşturmak epeyce taraflı bir müddetçtir. Birtakım ergenler cinsellikle ilgili fazlaca fazla kaygılıyken, kimilerinin tasası azdır. Kimileri cinsel olarak daha kuvvetli uyarılma yaşarken kimileri daha az uyarılır. Cinsel kimlik oluşturma yalnızca cinsel davranıştan ibaret değildir. Cinsel kimlik, fizikî, toplumsal ve kültürel etkenlerin rol oynadığı bir bağlamda gelişmektedir.
Ergenlerin sıhhatlerini kollayıcı davranışlarda bulunmaları kıymetlidir. Sıhhatle ilgili davranışların kazanılması noktasında ergenlik periyodu kıymetlidir. Tertipli spor yapma, sağlıklı beslenme üzere hayatındaki düzenlemeler hem ergene faydalı olmaktadır tıpkı vakitte yetişkinlikte rahatsızlıkların önlenmesine katkı sağlamaktadır. Uyku nizamları de ergen sıhhatin tesirler. bu vakitte uykuya biraz daha fazla muhtaçlık duyabilir. Yapılan bir araştırma da az uyuyan ergenlerin 9 saat ve daha fazla uyuyan ergenlerle kıyaslandığında az uyuyanların kendilerini uykulu hissettikleri, huysuz oldukları, okulda uyukladıkları, depresyonda oldukları ve kafeinli içecekler tükettikleri bulunmuştur.
Ergenlikte ben merkezlilik durumu ve kendine yönelik imgesi ve davranışlarına farkındalığı artabilir. Ergenler hayali bir seyirci üzere kendisi üzere başka insanlarında onunla ilgilendiğine inanabilir. Ayrıyeten dikkat alımlı davranışlar sergileyerek ilgi çekmeye, görünür olmaya ve sahnede olmaya çalışabilir. Örneğin sınıfa girdiğinde tüm gözlerin onun yüzündeki sivilcelerde olduğunu düşünebilir. Ergenlik devrindeki bir epeyce kız vaktinin birçoklarını aynanın önünde geçirebilir.
KİMLİK
Ergenlikte kıymetli sosyoduygusal değişimler meydana gelir. Kendini anlamaya yönelik artan uğraşları ve kimlik arayışı bu değişiklikler içindedır.
Ben kimim? Neyim? ömrümde neler yapacağım? Benim farkım ne? Ben kendi başıma nasıl yapabilirim? Bu sorular kimlik arayışını yansıtır. Kimlik biroldukca modülden oluşan bir kendini betimlemedir ve şunları içerir:
Kişinin izlemek istediği meslek ve çalışma yolu (mesleki/kariyer kimliği)
Kişinin muhafazakar mı, liberal mi yoksa orta yol mu olduğu (siyasal kimlik)
Kişinin dini inancı (dini kimlik)
Kişinin bekar, evli, boşanmış, vs. oluşu (ilişki kimliği)
Kişinin başarmaya ne ölçüde güdülendiği ve ne derecede entelektüel olduğu (başarı kimliği, entelektüel kimlik)
Kişinin dünya ya da ülkenin hangi kısmından olduğu ve kendini kültürel mirası ile ne kadar tanımladığı (kültürel/etnik kimlik)
Cinsel kimlik
Kişinin yapmaktan hoşlandığı şeyler; spor, müzik, hobiler, vs. dahil olacak biçimde (ilgiler)
Bireyin kişilik özellikleri; içe dönük ya da dışa dönük, telaşlı ya da sakin, dost ya da düşman, vs oluşu üzere (kişilik)
Bireyin beden imajı (Fiziksel kimlik)
Kimlik gelişimi kesim modül olur. Kararlar tek kalemde verilmez; yine tekrar geri dönülür. Kimlik gelişimi düzgün bir biçimde değil daha epey sarsıntılı inişli çıkışlı halde olur.
“Sen kimsin?” diye sordu tırtıl. Alice, biraz utanarak: “Ben…Ben artık pek de bilmiyorum bayım, en azından bu sabah kalktığımda kim olduğumu biliyordum; fakat galiba bu biçimdedan beri birkaç sefer değiştim” diye cevapladı Alice. (Lewıs Carroll)
Kimlik gelişimi erken periyotta başlar lakin kimlik gelişmenine dair sorular ergenlikte değerli derecede artar ve genç yetişkinlikte ergenlik daha sonrasında ise değerli değişimlerle kendini göstererek tamamlanır. Büyümek kolay değildir. Ve ergenlik periyodu bir isyan, kriz, hastalık üzere de görülmemelidir. Ergenliğe bir kıymetlendirme, karar verme, sorumluluk alma ve dünya da kendi yerini edinme devri olarak tanımlamak daha yanlışsız olur. Ergenlerin birçok sorunları kendilerinden kaynaklanmamaktadır. Ergenlerin gerek duyduğu kendileri ile ilgilenen yetişkinlerin uzun periyotlu takviyesi de bu vakitte çok değerlidir.
Jean Erskine Stewart
İnsan hayatı ortasında ergenlik periyodu çocuklukla yetişkinliği birbirine bağlayan bir geçiş vaktidir. Çevresel, toplumsal ve genetik faktörlerin çocukluk devrinde tesirli olduğu üzere ergenlikte de tesirlidir. Çocukluk periyodunda daha fazlaca anne babayla, öğretmenleri ve yaşıtları ile vakit geçiren ergen birey, artık yeni yaşantılar, gelişim ve biyolojik değişikliklerle karşı karşıya kalır.
Değişen vücutları ile fazlaca ilgilenen ergenler bedenlerinin nasıl olduğuna ait zihinlerinde imgeler oluştururlar. Yaşanan fizikî değişimin ruhsal tesirleri ise her bir ergenin yaşadığı bir müddetçtir. Ekseriyetle kızlar erkeklere oranla vücutlarından daha az mutludurlar. Bu devir ilerledikçe kızların vücutlarındaki hoşnutsuzluğun artmasının sebebi beden yağlarının artıyor olması olabilirken, adamların kendi vücutlarından daha hoşnut olmalarının ise beden kas oranlarının artmasından kaynaklı olabilmektedir.
Beyin gelişimi de vücuttaki değişimlere paralel olarak ergenlikte değişir. Bilim insanları tarafınca yapılan biroldukça araştırma ergen beyninin değerli yapısal değişikliklerden geçerek geliştiğini bulmuşlardır. Korpus kallosum(sol ve sağ beyni birbirine bağlar) ergenlikle bir arada kalınlaşır. Bu da ergenin bilgiyi daha uygun işleyebilmesine yardımcı olur. Fakat beyindeki ön lob, akıl yürütme, karar verme ve kendini denetim etme ile ilgili olan kısım daha tam gelişmemiştir. Amigdala yani öfke üzere hisleri denetim eden bölge ise ön lob dan daha evvel gelişmektedir. Ön lob’un gelişimi 18-25 yaş içinde yetişkinliğe kadar devam etmektedir. Bu da bize göstermektedir ki ergenlerin kuvvetli hisleri olabilir ama bu hisleri denetim etmesi için gerekli olan ön lobun daha tam gelişmemesi sebebiyle zorluklar yaşanabilmektedir. Yani ergenlerin beyni hislerini yavaşlatacak frenlerden yoksundur.
Ergenlik periyodunda yeni beliren cinsel hislerle başa çıkmak ve sağlıklı cinsel kimlik oluşturmak epeyce taraflı bir müddetçtir. Birtakım ergenler cinsellikle ilgili fazlaca fazla kaygılıyken, kimilerinin tasası azdır. Kimileri cinsel olarak daha kuvvetli uyarılma yaşarken kimileri daha az uyarılır. Cinsel kimlik oluşturma yalnızca cinsel davranıştan ibaret değildir. Cinsel kimlik, fizikî, toplumsal ve kültürel etkenlerin rol oynadığı bir bağlamda gelişmektedir.
Ergenlerin sıhhatlerini kollayıcı davranışlarda bulunmaları kıymetlidir. Sıhhatle ilgili davranışların kazanılması noktasında ergenlik periyodu kıymetlidir. Tertipli spor yapma, sağlıklı beslenme üzere hayatındaki düzenlemeler hem ergene faydalı olmaktadır tıpkı vakitte yetişkinlikte rahatsızlıkların önlenmesine katkı sağlamaktadır. Uyku nizamları de ergen sıhhatin tesirler. bu vakitte uykuya biraz daha fazla muhtaçlık duyabilir. Yapılan bir araştırma da az uyuyan ergenlerin 9 saat ve daha fazla uyuyan ergenlerle kıyaslandığında az uyuyanların kendilerini uykulu hissettikleri, huysuz oldukları, okulda uyukladıkları, depresyonda oldukları ve kafeinli içecekler tükettikleri bulunmuştur.
Ergenlikte ben merkezlilik durumu ve kendine yönelik imgesi ve davranışlarına farkındalığı artabilir. Ergenler hayali bir seyirci üzere kendisi üzere başka insanlarında onunla ilgilendiğine inanabilir. Ayrıyeten dikkat alımlı davranışlar sergileyerek ilgi çekmeye, görünür olmaya ve sahnede olmaya çalışabilir. Örneğin sınıfa girdiğinde tüm gözlerin onun yüzündeki sivilcelerde olduğunu düşünebilir. Ergenlik devrindeki bir epeyce kız vaktinin birçoklarını aynanın önünde geçirebilir.
KİMLİK
Ergenlikte kıymetli sosyoduygusal değişimler meydana gelir. Kendini anlamaya yönelik artan uğraşları ve kimlik arayışı bu değişiklikler içindedır.
Ben kimim? Neyim? ömrümde neler yapacağım? Benim farkım ne? Ben kendi başıma nasıl yapabilirim? Bu sorular kimlik arayışını yansıtır. Kimlik biroldukca modülden oluşan bir kendini betimlemedir ve şunları içerir:
Kişinin izlemek istediği meslek ve çalışma yolu (mesleki/kariyer kimliği)
Kişinin muhafazakar mı, liberal mi yoksa orta yol mu olduğu (siyasal kimlik)
Kişinin dini inancı (dini kimlik)
Kişinin bekar, evli, boşanmış, vs. oluşu (ilişki kimliği)
Kişinin başarmaya ne ölçüde güdülendiği ve ne derecede entelektüel olduğu (başarı kimliği, entelektüel kimlik)
Kişinin dünya ya da ülkenin hangi kısmından olduğu ve kendini kültürel mirası ile ne kadar tanımladığı (kültürel/etnik kimlik)
Cinsel kimlik
Kişinin yapmaktan hoşlandığı şeyler; spor, müzik, hobiler, vs. dahil olacak biçimde (ilgiler)
Bireyin kişilik özellikleri; içe dönük ya da dışa dönük, telaşlı ya da sakin, dost ya da düşman, vs oluşu üzere (kişilik)
Bireyin beden imajı (Fiziksel kimlik)
Kimlik gelişimi kesim modül olur. Kararlar tek kalemde verilmez; yine tekrar geri dönülür. Kimlik gelişimi düzgün bir biçimde değil daha epey sarsıntılı inişli çıkışlı halde olur.
“Sen kimsin?” diye sordu tırtıl. Alice, biraz utanarak: “Ben…Ben artık pek de bilmiyorum bayım, en azından bu sabah kalktığımda kim olduğumu biliyordum; fakat galiba bu biçimdedan beri birkaç sefer değiştim” diye cevapladı Alice. (Lewıs Carroll)
Kimlik gelişimi erken periyotta başlar lakin kimlik gelişmenine dair sorular ergenlikte değerli derecede artar ve genç yetişkinlikte ergenlik daha sonrasında ise değerli değişimlerle kendini göstererek tamamlanır. Büyümek kolay değildir. Ve ergenlik periyodu bir isyan, kriz, hastalık üzere de görülmemelidir. Ergenliğe bir kıymetlendirme, karar verme, sorumluluk alma ve dünya da kendi yerini edinme devri olarak tanımlamak daha yanlışsız olur. Ergenlerin birçok sorunları kendilerinden kaynaklanmamaktadır. Ergenlerin gerek duyduğu kendileri ile ilgilenen yetişkinlerin uzun periyotlu takviyesi de bu vakitte çok değerlidir.