Beykozlu
New member
Bugün rastgele bir toplumsal medya platformuna girdiğinizde karşınıza #IranProtests ve #MahsaAmini hastagleri çıkacaktır. İran’da 22 yaşında genç bir bayan olan Masha Amini ‘kıyafet kurallarına uygun olmayan bir biçimde’ sokakta saçı göründüğü için ‘ahlak polisleri’ tarafınca gözaltına alındı ve şiddete uğradı.
Masha Amini’nin günlerce komada kalıp akabinde hayatını kaybetmesiyle gündem olan bu hashtagler, bir anda internette her yerde birebir ismi ve kıssasını duymamızı sağladı. Üstelik bizim bu ismi ve öyküyü duymamızın yanında, tıpkı hashtagler İran’da binlerce insanı birebir paydada buluşturarak bir toplumsal hareket başlattı, dünyanın farklı yerlerinde mevzuyu gündeme getirmek için bu hashtaglerden yararlanıldı.
Peki bu nasıl gerçekleşti? Nasıl oldu da hashtag bir sözün başına geldiğinde onu dünyanın en büyük gündemi haline getirmeyi başardı?
Hashtagi hashtag yapan, büyük bir yangındı
Muhtemelen pek çoğumuzun toplumsal medyayı kullanmaya başladığı andan itibaren ömründe hashtagler var. İnternet dünyasında ortaya çıkan sayısız sembolden biri olan ve yaygın bir biçimde kullanılan hashtag, yıllar içerisinde hem insanlık tıpkı vakitte internet tarihini değiştirerek öteki tüm sembollerden sıyrılmayı başardı.
Bu sembolün bir bağlantı ve haberleşme külçeşidinin temsili olması, 2007’de yaşanan birkaç olayla gerçekleşti. Google ve Uber üzere şirketlerde misyon alan, internet külçeşidinin ve dalının ortasından bir isim olan Chris Messina, 2007 yılının Ağustos ayında bir blog yayınlayarak Twitter’da ilgili mevzulara kolay ulaşmak için hashtag kullanmayı öneriyor. niçinini ise Twitter’da alakasız hususların fazlaca sık karşılarına çıkmasının arkadaş ortamında (yazılım ve bilgisayar mühendislerinden, geliştiricilerden oluşan) çokça konuşulması olduğunu söylüyor.
Messina’nın bu sorunu çözmek için şimdilerde hashtag dediğimiz # sembolünü seçmesinin sebebi ise IRC (Internet Relay Chat) isimli anlık iletileşme sistemi. 1988 yılında geliştirilen ve uzun yıllar internet üzerinden ‘chat’ için kullanılan bu sistemde bahis başlıklarını ayırmak için ‘#’ kullanılıyor. Yazılım lisanında tanınan olan bu simgenin işleri hayli kolaylaştırdığını fark eden Messina, benzer bir kullanmasın Twitter’da da olması gerektiğini düşünüyor ve blog yazısını yayınlıyor.
Messina bu fikri blog yazısında paylaşmasından daha sonra bir de Twitter’ın kurucularından biri olan Biz Stone’a sunuyor. Stone ise o konuşmada bu kullanması sisteme dahil edilecek bir özellik olarak düşünmediğini ve Messina’ya ‘ne duruyorsunuz, kullanın madem’ söylemiş olduğini anlatıyor…
Ardından Messina ve arkadaşları, farklı konularda konuşmak için Twitter’da hashtag kullanmaya başlıyorlar. Hashtag ismi ise, yazılım dünyasında # işaretinin hash olarak isimlendirilmesinden geliyor. bu biçimdece hashtag tabiri oluşmuş oluyor.
Birkaç ay boyunca kullanılarak yavaş yavaş Twitter’da yayılmaya başlayan hashtaglerin birinci kere yaygın bir olay için kullanılması ise Ekim 2007’de gerçekleşiyor. San Diego’da yaşanan ve 300 binden çok insanın tahliye edilmesiyle sonuçlanan büyük bir yangında, Twitter’da kullanıcılar #SanDiegoFire hashtaginde haberleşmeye başlıyor. bu biçimdece hashtagler birinci sefer toplumsal bir olayda haberleşme ve bilgi paylaşımı için kullanılıyor.
İki yıl boyunca giderek genişleyen kitlelerce kullanılan hashtagler, 2009 yılında resmen Twitter’ın sistemine dahil ediliyor. Twitter grubu, hashtagler için özel bir arama aracı geliştirerek kullanması kolaylaştırıyor ve akabinde da vakit içerisinde hashtagler, Twitter’da gündem belirleme aracı haline geliyor.
2010, hashtaglerin toplumsal hareketlerde ne kadar tesirli olabileceğini tüm dünyanın gördüğü yıldı
Tüm bu gelişmelerin akabinde birinci vakit içinderda 2010 yılında bir yanda ‘Arap Baharı’ olarak anılan ve fitili toplumsal medyada ateşlenen toplumsal hareketlerin başlaması, bir yandan da Avrupa’da yaşanan ekonomik buhran daha sonrası ‘kemer sıkma siyaseti karşıtı’ ayaklanmaların toplumsal medyada güçlenmesi, hashtaglerin toplumsal olaylarda ne kadar tesirli olabileceğini gösterdi.
Arap Baharı da Avrupa’daki kemer sıkma siyaseti aykırısı hareket de takip eden birkaç yıl boyunca devam etti ve her iki harekette de en kıymetli rol toplumsal medyanındı. Zira toplum toplumsal medyayı sansürsüz ve hızlı bir irtibat ve haberleşme aracı olarak sahiplenmişti. Devam eden senelerda ülkemizde meydana gelen ‘Gezi Olayları’nda da Twitter ve hashtagler gündemin en kıymetli oyuncusu ve en büyük tartışma unsuru pozisyonundaydı.
Tüm bu hareketler yıllar içerisinde tüm dünyayı etkileyen olaylardan daha dar kapsamlı toplumsal olaylara kadar, hashtaglerin bir ‘adalet arama ya da ses duyurma aracı’ olarak kullanılmasının önünü açtı.
seneler ortasında pek birçoklarını hâlâ hatırlayacağınız sayısız hashtag, dünya gündemini ele geçirip büyük tesir yarattı.
#BlackLivesMatter
2012 yılında Amerika’da Trayvon Martin isimli 17 yaşındaki siyahi genç, silahsız bulunmasına karşın bir sokakta ortada hiç bir niye yokken vurularak öldürüldü. Onu öldüren kişi olan George Zimmerman ise birkaç saat sorgulandıktan daha sonra özgür bırakıldı. Bu olay toplumsal medyanın en büyük aktivizm hashtaglerinden biri olan #BlackLivesMatter’ın ortaya çıkmasıyla sonuçlandı. Hashtag tüm dünyada yayıldı ve günümüzde siyahilerin ömür haklarının savunulmasında simge haline gelmiş durumda. Tıpkı hashtag, 2020 yılında bir daha bir siyahi Amerikalı olan George Floyd’un bir polis memurunca canice öldürülmesi daha sonrası yükselişe geçti ve tüm dünyada büyük bir harekete dönüştü. Amerika’da ve Avrupa’da bir hayli ülkede, #BlackLivesMatter protestoları düzenlendi. Mevzunun hashtaglerle gündemde tutulması ve düzenlenen protestolar, katil polisin cezalandırılması sürecinde tesirli oldu.
#ALSIceBucketChallenge
Hashtagler yalnızca toplumun reaksiyon gösterdiği ya da ses çıkarmak istediği olaylar için kullanılmıyor. Bunun en büyük ve birinci örneklerinden biri ise çabucak her insanın hatırlayacağı #ALSIceBucketChallenge. Bu hashtag ile toplumsal medyada kullanıcılar başlarından aşağı buzlu kovalarla su boşaltmışlardı. Hashtagin ve akımın niçini ise ALS hastalığı için farkındalık yaratmak ve bağış toplamaktı. Bu kampanya o kadar başarılı oldu ki The ALS Association hashtag kampanyasının faal olduğu periyotta 700 binden çok bağışçı kazandı ve yaklaşık bir ayda 48 milyon dolardan fazla bağış topladı.
#HeForShe, #MeToo, #İstanbulSözleşmesiYaşatır
Hashtaglerin toplumsal farkındalık ve kitlesel bir hareket olarak en sık karşımıza çıktığı konulardan biri de kadın hakları. Hem ülkemizde hem dünyada bu bahiste bir hayli hareket başlatıldı ve her biri çok tesirli oldu.
Kadınların eşitlik uğraşına erkekleri de davet eden bir hareket olan ve Emma Watson’ın başlatmış olduğu #HeForShe hareketi uzun müddet konuşularak kuvvetli bir farkındalık yarattı. Bayanların iş dünyasında uğradığı taciz ve şiddete dikkat çekerek bu mevzuda ihtilal niteliğinde bir hareket başlatan #MeToo, bilhassa Hollywood üzere dev kesimlerde bayan sorunlarına dikkat çekerek büyük tartışmalar yarattı.
Ülkemizde ise İstanbul Mukavelesi’nin feshedilmesi daha sonrası başlatılan siyah beyaz fotoğraf paylaşma ve #İstanbulSözleşmesiYaşatır hashtagi konunun gündemde kalmasına tesir etti ve devam eden dava süreçlerinde de tesirli oldu.
#PrayforJapan, #YouAintNoMuslim, #StopFundingHate
Hashtagler bununla birlikte dünya genelinde ‘farklı’ addedilen, ayrıştırılan ve sonlarla birbirinden uzaklaştırılan toplumların birbirine yakınlaşmasını sağladı. Japonya’da meydana gelen büyük zelzele ve tsunami felaketi daha sonrası tüm dünya #PrayforJapan hashtagiyle Japonya’ya takviyelerini gösterdi.
Özellikle Avrupa’da ve Amerika’da artışa geçen İslamofobi’nin kaynağı olarak gösterilen ‘terör saldırılarının’ tüm müslümanlarla ilişkilendirilmesinin önüne geçmek ve İslamofobi’nin makûs yanını dünyaya göstermek için kullanılan #YouAintNoMuslim üzere hashtagler, bu bahiste pek büyük tesir yarattı. İslamiyet’in terörle ve şiddetle ilişkilendirilerek Müslüman toplumlara ön yargı ile yaklaşılmasının önüne geçilmesi sağlandı. Günümüzde bu tıp hashtaglerin tesiriyle bu husustaki algı büyük oranda değişti. Müslüman görünürlüğü arttı.
Tüm dünyayı ilgilendiren büyük bir sorun olan ve nefret cürmüne dönüşen hareketlerle sonuçlanan göçmen aykırısı telaffuzlara yönelik başlatılan #StopFundingHate hareketi, göçmenlere yönelik önyargının ve nefretin karşısında durarak bu bahiste Avrupalı büyük yayın organlarının yayın siyasetlerinin bile değişmesine ön ayak oldu.
#HayvanHaklarıYasasıHemen
Ülkemizde hayvan hakları konusunda farkındalık yaratmak için toplumsal medya pek aktif biçimde kullanıldı. Hayvan haklarının korunması için talep edilen yasanın #HayvanHaklarıYasasıHemen hashtagi ile gündeme taşınması ve uzunca mühlet gündemde tutulması bu hususta görünürlük yarattı ve akabinde atılan kıymetli adımlarla bu bahiste sonuncu gayeye olmasa da değerli gayelere ulaşılmış oldu.
Hashtaglerin hiç mi makus yanı yok?
Bu soru aslında bilhassa toplumsal hareketler yaratan hashtaglere karşı çıkan ve bunları ‘düzenlenmiş oyunlar’ olarak yansıtmaya çalışanların sorduğu bir soru. Ama hepimizin sorması gerekiyor.
Hashtag aktivizmi olarak literatüre geçen bir ismi bile olan bu durumun natürel ki negatif istikametleri de var. Hem sosyolojik hem ruhsal açıdan tesirleri noktasında hala daha tartışmaların devam ettiği bu hususa değinirken, negatif tesirlerinden de bahsetmek gerekir.
İlk sırada gelen durum hashtag aktivizminin birden fazla vakit bireyleri ‘paylaştım, bitti’ tipinden bir eylemsizliğe iterek bir epeyce mevzuyu süratlice yanıp sönen bir gündem haline getirmesi. Toplumsal medyanın kanıtlanmış gücü hepimizin psikolojisinde o denli uygun yer edindi ki, birden fazla vakit bir haksızlık ya da fikirlerimize muhalif bir durum yaşandığında bu hususta paylaşım yapmak vicdanımızı rahatlatmaya ve üzerimize düşeni yaptığımıza inanmaya yetiyor. Bu da birlikteinde epeyce konuşulmuş fakat çözülememiş toplumsal problemler getiriyor.
İkinci ve en değerli noktalardan biri de, süratlice haber yayma gücü olan hashtaglerin geçersiz ayrıntıların yayılmasındaki tesiri. İnternet kullanıcılarının büyük çoğunluğu gördüğü bir bilginin doğruluğunu teyit etmeye gerek görmeden paylaşma güdüsüne sahip. Bu da uydurma bir gündemin ya da haberin tek bir hashtagle anında yayılabilmesi manasına geliyor. Günümüzde bu bahiste bilinçlendirme çalışmaları devam etse de bir daha de durumun büyük bir sorun olduğu gerçeği değişmiyor.
Son olarak her iki unsura de bağlı olarak, ‘troll ordusu’ diye sık sık andığımız; birden fazla vakit gerçek bir kişi ile irtibatı bile olmayan bot hesapların yarattığı sahte gündemler ve maksat gösteren hashtagler, ne yazık ki bu mevzuda atılan bir epey adıma karşın çözülememiş bir sorun.
Her şeye karşın hashtagler, sesini duyurmak isteyenler için hâlâ büyük bir güç.
Tıpkı günlerdir toplumsal medyada konuşulan ve konuşulmaya devam edecek olan #IranProtests ve #MahsaAmini hastaglerinde olduğu gibi. Genç bir hanımın ismi ve acı dolu öyküsü bu sayede duyuluyor. Yaşanan zulüm görünür oluyor.
İran’da ‘yaşam hakları’ için çaba eden tüm bayanların ve adamların dünyanın geri kalanından gördüğü takviye, bize bununla birlikte doğru an geldiğinde öteki tüm sonları ortadan kaldırıp nasıl bir arada ses çıkarabileceğimizi gösteriyor.
Masha Amini’nin günlerce komada kalıp akabinde hayatını kaybetmesiyle gündem olan bu hashtagler, bir anda internette her yerde birebir ismi ve kıssasını duymamızı sağladı. Üstelik bizim bu ismi ve öyküyü duymamızın yanında, tıpkı hashtagler İran’da binlerce insanı birebir paydada buluşturarak bir toplumsal hareket başlattı, dünyanın farklı yerlerinde mevzuyu gündeme getirmek için bu hashtaglerden yararlanıldı.
Peki bu nasıl gerçekleşti? Nasıl oldu da hashtag bir sözün başına geldiğinde onu dünyanın en büyük gündemi haline getirmeyi başardı?
Hashtagi hashtag yapan, büyük bir yangındı
Muhtemelen pek çoğumuzun toplumsal medyayı kullanmaya başladığı andan itibaren ömründe hashtagler var. İnternet dünyasında ortaya çıkan sayısız sembolden biri olan ve yaygın bir biçimde kullanılan hashtag, yıllar içerisinde hem insanlık tıpkı vakitte internet tarihini değiştirerek öteki tüm sembollerden sıyrılmayı başardı.
Bu sembolün bir bağlantı ve haberleşme külçeşidinin temsili olması, 2007’de yaşanan birkaç olayla gerçekleşti. Google ve Uber üzere şirketlerde misyon alan, internet külçeşidinin ve dalının ortasından bir isim olan Chris Messina, 2007 yılının Ağustos ayında bir blog yayınlayarak Twitter’da ilgili mevzulara kolay ulaşmak için hashtag kullanmayı öneriyor. niçinini ise Twitter’da alakasız hususların fazlaca sık karşılarına çıkmasının arkadaş ortamında (yazılım ve bilgisayar mühendislerinden, geliştiricilerden oluşan) çokça konuşulması olduğunu söylüyor.
Messina’nın bu sorunu çözmek için şimdilerde hashtag dediğimiz # sembolünü seçmesinin sebebi ise IRC (Internet Relay Chat) isimli anlık iletileşme sistemi. 1988 yılında geliştirilen ve uzun yıllar internet üzerinden ‘chat’ için kullanılan bu sistemde bahis başlıklarını ayırmak için ‘#’ kullanılıyor. Yazılım lisanında tanınan olan bu simgenin işleri hayli kolaylaştırdığını fark eden Messina, benzer bir kullanmasın Twitter’da da olması gerektiğini düşünüyor ve blog yazısını yayınlıyor.
Messina bu fikri blog yazısında paylaşmasından daha sonra bir de Twitter’ın kurucularından biri olan Biz Stone’a sunuyor. Stone ise o konuşmada bu kullanması sisteme dahil edilecek bir özellik olarak düşünmediğini ve Messina’ya ‘ne duruyorsunuz, kullanın madem’ söylemiş olduğini anlatıyor…
Ardından Messina ve arkadaşları, farklı konularda konuşmak için Twitter’da hashtag kullanmaya başlıyorlar. Hashtag ismi ise, yazılım dünyasında # işaretinin hash olarak isimlendirilmesinden geliyor. bu biçimdece hashtag tabiri oluşmuş oluyor.
Birkaç ay boyunca kullanılarak yavaş yavaş Twitter’da yayılmaya başlayan hashtaglerin birinci kere yaygın bir olay için kullanılması ise Ekim 2007’de gerçekleşiyor. San Diego’da yaşanan ve 300 binden çok insanın tahliye edilmesiyle sonuçlanan büyük bir yangında, Twitter’da kullanıcılar #SanDiegoFire hashtaginde haberleşmeye başlıyor. bu biçimdece hashtagler birinci sefer toplumsal bir olayda haberleşme ve bilgi paylaşımı için kullanılıyor.
İki yıl boyunca giderek genişleyen kitlelerce kullanılan hashtagler, 2009 yılında resmen Twitter’ın sistemine dahil ediliyor. Twitter grubu, hashtagler için özel bir arama aracı geliştirerek kullanması kolaylaştırıyor ve akabinde da vakit içerisinde hashtagler, Twitter’da gündem belirleme aracı haline geliyor.
2010, hashtaglerin toplumsal hareketlerde ne kadar tesirli olabileceğini tüm dünyanın gördüğü yıldı
Tüm bu gelişmelerin akabinde birinci vakit içinderda 2010 yılında bir yanda ‘Arap Baharı’ olarak anılan ve fitili toplumsal medyada ateşlenen toplumsal hareketlerin başlaması, bir yandan da Avrupa’da yaşanan ekonomik buhran daha sonrası ‘kemer sıkma siyaseti karşıtı’ ayaklanmaların toplumsal medyada güçlenmesi, hashtaglerin toplumsal olaylarda ne kadar tesirli olabileceğini gösterdi.
Arap Baharı da Avrupa’daki kemer sıkma siyaseti aykırısı hareket de takip eden birkaç yıl boyunca devam etti ve her iki harekette de en kıymetli rol toplumsal medyanındı. Zira toplum toplumsal medyayı sansürsüz ve hızlı bir irtibat ve haberleşme aracı olarak sahiplenmişti. Devam eden senelerda ülkemizde meydana gelen ‘Gezi Olayları’nda da Twitter ve hashtagler gündemin en kıymetli oyuncusu ve en büyük tartışma unsuru pozisyonundaydı.
Tüm bu hareketler yıllar içerisinde tüm dünyayı etkileyen olaylardan daha dar kapsamlı toplumsal olaylara kadar, hashtaglerin bir ‘adalet arama ya da ses duyurma aracı’ olarak kullanılmasının önünü açtı.
seneler ortasında pek birçoklarını hâlâ hatırlayacağınız sayısız hashtag, dünya gündemini ele geçirip büyük tesir yarattı.
#BlackLivesMatter
2012 yılında Amerika’da Trayvon Martin isimli 17 yaşındaki siyahi genç, silahsız bulunmasına karşın bir sokakta ortada hiç bir niye yokken vurularak öldürüldü. Onu öldüren kişi olan George Zimmerman ise birkaç saat sorgulandıktan daha sonra özgür bırakıldı. Bu olay toplumsal medyanın en büyük aktivizm hashtaglerinden biri olan #BlackLivesMatter’ın ortaya çıkmasıyla sonuçlandı. Hashtag tüm dünyada yayıldı ve günümüzde siyahilerin ömür haklarının savunulmasında simge haline gelmiş durumda. Tıpkı hashtag, 2020 yılında bir daha bir siyahi Amerikalı olan George Floyd’un bir polis memurunca canice öldürülmesi daha sonrası yükselişe geçti ve tüm dünyada büyük bir harekete dönüştü. Amerika’da ve Avrupa’da bir hayli ülkede, #BlackLivesMatter protestoları düzenlendi. Mevzunun hashtaglerle gündemde tutulması ve düzenlenen protestolar, katil polisin cezalandırılması sürecinde tesirli oldu.
#ALSIceBucketChallenge
Hashtagler yalnızca toplumun reaksiyon gösterdiği ya da ses çıkarmak istediği olaylar için kullanılmıyor. Bunun en büyük ve birinci örneklerinden biri ise çabucak her insanın hatırlayacağı #ALSIceBucketChallenge. Bu hashtag ile toplumsal medyada kullanıcılar başlarından aşağı buzlu kovalarla su boşaltmışlardı. Hashtagin ve akımın niçini ise ALS hastalığı için farkındalık yaratmak ve bağış toplamaktı. Bu kampanya o kadar başarılı oldu ki The ALS Association hashtag kampanyasının faal olduğu periyotta 700 binden çok bağışçı kazandı ve yaklaşık bir ayda 48 milyon dolardan fazla bağış topladı.
#HeForShe, #MeToo, #İstanbulSözleşmesiYaşatır
Hashtaglerin toplumsal farkındalık ve kitlesel bir hareket olarak en sık karşımıza çıktığı konulardan biri de kadın hakları. Hem ülkemizde hem dünyada bu bahiste bir hayli hareket başlatıldı ve her biri çok tesirli oldu.
Kadınların eşitlik uğraşına erkekleri de davet eden bir hareket olan ve Emma Watson’ın başlatmış olduğu #HeForShe hareketi uzun müddet konuşularak kuvvetli bir farkındalık yarattı. Bayanların iş dünyasında uğradığı taciz ve şiddete dikkat çekerek bu mevzuda ihtilal niteliğinde bir hareket başlatan #MeToo, bilhassa Hollywood üzere dev kesimlerde bayan sorunlarına dikkat çekerek büyük tartışmalar yarattı.
Ülkemizde ise İstanbul Mukavelesi’nin feshedilmesi daha sonrası başlatılan siyah beyaz fotoğraf paylaşma ve #İstanbulSözleşmesiYaşatır hashtagi konunun gündemde kalmasına tesir etti ve devam eden dava süreçlerinde de tesirli oldu.
#PrayforJapan, #YouAintNoMuslim, #StopFundingHate
Hashtagler bununla birlikte dünya genelinde ‘farklı’ addedilen, ayrıştırılan ve sonlarla birbirinden uzaklaştırılan toplumların birbirine yakınlaşmasını sağladı. Japonya’da meydana gelen büyük zelzele ve tsunami felaketi daha sonrası tüm dünya #PrayforJapan hashtagiyle Japonya’ya takviyelerini gösterdi.
Özellikle Avrupa’da ve Amerika’da artışa geçen İslamofobi’nin kaynağı olarak gösterilen ‘terör saldırılarının’ tüm müslümanlarla ilişkilendirilmesinin önüne geçmek ve İslamofobi’nin makûs yanını dünyaya göstermek için kullanılan #YouAintNoMuslim üzere hashtagler, bu bahiste pek büyük tesir yarattı. İslamiyet’in terörle ve şiddetle ilişkilendirilerek Müslüman toplumlara ön yargı ile yaklaşılmasının önüne geçilmesi sağlandı. Günümüzde bu tıp hashtaglerin tesiriyle bu husustaki algı büyük oranda değişti. Müslüman görünürlüğü arttı.
Tüm dünyayı ilgilendiren büyük bir sorun olan ve nefret cürmüne dönüşen hareketlerle sonuçlanan göçmen aykırısı telaffuzlara yönelik başlatılan #StopFundingHate hareketi, göçmenlere yönelik önyargının ve nefretin karşısında durarak bu bahiste Avrupalı büyük yayın organlarının yayın siyasetlerinin bile değişmesine ön ayak oldu.
#HayvanHaklarıYasasıHemen
Ülkemizde hayvan hakları konusunda farkındalık yaratmak için toplumsal medya pek aktif biçimde kullanıldı. Hayvan haklarının korunması için talep edilen yasanın #HayvanHaklarıYasasıHemen hashtagi ile gündeme taşınması ve uzunca mühlet gündemde tutulması bu hususta görünürlük yarattı ve akabinde atılan kıymetli adımlarla bu bahiste sonuncu gayeye olmasa da değerli gayelere ulaşılmış oldu.
Hashtaglerin hiç mi makus yanı yok?
Bu soru aslında bilhassa toplumsal hareketler yaratan hashtaglere karşı çıkan ve bunları ‘düzenlenmiş oyunlar’ olarak yansıtmaya çalışanların sorduğu bir soru. Ama hepimizin sorması gerekiyor.
Hashtag aktivizmi olarak literatüre geçen bir ismi bile olan bu durumun natürel ki negatif istikametleri de var. Hem sosyolojik hem ruhsal açıdan tesirleri noktasında hala daha tartışmaların devam ettiği bu hususa değinirken, negatif tesirlerinden de bahsetmek gerekir.
İlk sırada gelen durum hashtag aktivizminin birden fazla vakit bireyleri ‘paylaştım, bitti’ tipinden bir eylemsizliğe iterek bir epeyce mevzuyu süratlice yanıp sönen bir gündem haline getirmesi. Toplumsal medyanın kanıtlanmış gücü hepimizin psikolojisinde o denli uygun yer edindi ki, birden fazla vakit bir haksızlık ya da fikirlerimize muhalif bir durum yaşandığında bu hususta paylaşım yapmak vicdanımızı rahatlatmaya ve üzerimize düşeni yaptığımıza inanmaya yetiyor. Bu da birlikteinde epeyce konuşulmuş fakat çözülememiş toplumsal problemler getiriyor.
İkinci ve en değerli noktalardan biri de, süratlice haber yayma gücü olan hashtaglerin geçersiz ayrıntıların yayılmasındaki tesiri. İnternet kullanıcılarının büyük çoğunluğu gördüğü bir bilginin doğruluğunu teyit etmeye gerek görmeden paylaşma güdüsüne sahip. Bu da uydurma bir gündemin ya da haberin tek bir hashtagle anında yayılabilmesi manasına geliyor. Günümüzde bu bahiste bilinçlendirme çalışmaları devam etse de bir daha de durumun büyük bir sorun olduğu gerçeği değişmiyor.
Son olarak her iki unsura de bağlı olarak, ‘troll ordusu’ diye sık sık andığımız; birden fazla vakit gerçek bir kişi ile irtibatı bile olmayan bot hesapların yarattığı sahte gündemler ve maksat gösteren hashtagler, ne yazık ki bu mevzuda atılan bir epey adıma karşın çözülememiş bir sorun.
Her şeye karşın hashtagler, sesini duyurmak isteyenler için hâlâ büyük bir güç.
Tıpkı günlerdir toplumsal medyada konuşulan ve konuşulmaya devam edecek olan #IranProtests ve #MahsaAmini hastaglerinde olduğu gibi. Genç bir hanımın ismi ve acı dolu öyküsü bu sayede duyuluyor. Yaşanan zulüm görünür oluyor.
İran’da ‘yaşam hakları’ için çaba eden tüm bayanların ve adamların dünyanın geri kalanından gördüğü takviye, bize bununla birlikte doğru an geldiğinde öteki tüm sonları ortadan kaldırıp nasıl bir arada ses çıkarabileceğimizi gösteriyor.