İnsanları hislerinden farklı düşünemeyiz. Hisler; insanı insan yapan en temel ögelerden biridir ve merkezi bir kıymete sahiptir.
TDK Duygu’yu muhakkak obje, olay yahut bireylerin insanın iç dünyasında uyandırdığı izlenimler diye açıklar. Yani diyebiliriz ki insanların içsel ve çevresel faktörlerle etkileşimi kararında hisler ortaya çıkar. Günlük hayatta karşılaştığımız her olay ve duruma karşı bizde çeşitli hisler oluşur. O an ortasında hissettiğimiz hislerin farkına varamasak da organize olarak yansılar üretirler ayrıyeten fizyolojik, bilişsel ve deneyimsel ruhsal sistemler içerirler.
hem de his; hisler ve ruh hali üzere kavramları da içermektedir. His, birine ya da bir şeye yöneltilen ağır hislerdir lakin ruh hali hislerden daha az ağırdır, içsel ve çevresel faktörlerle direkt bir uyarıcıdan mahrumdur.
Geniş kapsamlı olarak yapılan araştırmalarda, hislerini dışa vurma durumunun şahıstan şahsa değiştiği, her kültürde farklı hallerde tabir edildiği ve bireye mahsus olduğu görülmektedir. İngilizler ve İtalyanların, bağlantılar karşısında gerginlik ve öfkenin dışa vurulmasını daha fazla onayladıkları, Endonezyalıların, bir kişinin işverenine kızdığında sessiz kalması ve hislerini saklamasını kabul ettikleri ancak birebir durumda Avustralyalıların kişinin kızgınlığını belirtmesini onayladıkları görülmüştür.
Ülkemize baktığımızda ise insanların çocukluktan başlayarak (erkekler korkmaz, ağlamaz; kızlar öfkelenmez vb) daha hayli hisleri bastırmaya yönelik tavırlar sergilediğini görüyoruz. Bu da çocukluktan başlayıp yetişkinlikte devam ederek çoklukla biroldukça insanın hisler hakkında baş karışıklığına sebep olmakta. Kimi insanların hislerini tanımadıkları yahut ne hissettiklerini çözemedikleri, kimi insanların ise hislerini tanıdığı biçimde tabir edemedikleri anlaşılıyor. Kimi beşerler aşikâr hisleri reddederken, bazıları ise hislerin utanacak şeyler ve zayıflık belirtisi olduğunu kabul ediyor.
Bilmeliyiz ki hislerimizi ne kadar uygun tanırsak, kendimizi de daha güzel tanımış oluruz ve yaşadığımız durumu kendi içimizde anlamlandırabilir, kendimizi daha rahat söz edebiliriz. Bu da bizim olaylara bakış açımızı ve sorunlarımızı çözme marifetimizi artırır. Çoklukla insanların ruhsal müracaata gelme niçinlerinin çoğunlukla hisler olduğu düşünülür. Danışmanlık sürecinde kişinin sıklıkla fikir ve hislerine odaklanılır ve kendi hislerini keşfetmesi ve farkındalık sağlanması amaçlanır. Kişinin yaşadığı hisleri tabir edebilmesi de kuvvetli bir rahatlama hissine sebep olur. Zira birey hislerini anlamlandıramaz ve tabir edemezse kendisini uyuşuk, tembel, depresif, öfkeli ve dertli hissedebilir.
His Durumlarını Ayırt Etmek ve Tanımlamak
Çoklukla görüşmelerimizde çocukların, gençlerin ve yetişkinlerin hislerini tanımlarken zorlandıklarını ve beş-altı tane temel his kavramlarından çıkamadıklarını görürüz. hayatında yolunda gitmeyen şeylerin olduğu farkındalığı ile gelir lakin durumunu rahat bir biçimde hissettikleri ile tabir edemez. Hislerini tanımak ve konuşmak onun için yeni bir tecrübe olur. Bu niçinle kendi yaşadığınız hisler konusunda farkındalık sağlamanız, yaşadığınız sorunu da anlamanız ve anlatabilmeniz için büyük bir avantaj olacaktır. Bunun için kişinin his durumlarını ayırt etmesi, tanıması ve bu hissin varlığını kabul etmesi, daha sonrasında ise söz etmeyi öğrenmesi gerekir.
Çok çeşitli ve sayısı çok fazla hislerimiz vardır. Duyguyu tanımlarken sözcükleri ve ruh hallerini kullanırız (iyiyim-kötüyüm vb.) ancak sözcüklerin kimi vakit hayli daha ağır ve farklı hisleri maskelediğini bilmeliyiz. Sözcükler her vakit temel hislerimizi göstermez ve sıklıkla altta yatan daha derin hislerin olduğu var iseyılır. Bu sebeple hislerin bayağı ve kısıtlı tabirlerle tek renkten oluştuğunu düşünmemeliyiz. Hisler tek renk değildir. Sağında ve solunda farklı farklı renkler vardır. Örneğin: Memnunluk duygusu, sevinç-kıvanç-saadet- huzur- coşku üzere biroldukca his, ortasında kendisinin de olduğu renkler yani hisler ve manalar barındırır. Lakin ekseriyetle baktığımızda biroldukca hissin birebir manaya geldiği düşünülerek kullanılır. örneğin; olumsuz his olarak sayabileceğimiz Kıskançlık ve Haset duygusu ekseriyetle tıpkı manada kullanılır. Ama birebir değildir.
Kıskançlık; Kişinin sahip olduğu bir şeyi bir öteki bireye kaptırma korkusu iken, Hasetlik; Kendisinde olmayan bir şeye oburunun sahip olmasıdır diyebiliriz.
Bu ayrımı yapabilmemiz kıymetlidir. Ancak unutmamalıyız ki hisler az olarak tek başına yaşanır. Birbirlerinden farklı hisler birebir anda da yaşanabilir. Yaşadığımız hisleri bir anda fark etmek mümkün olmayabilir. Birfazlaca etkileşim ve durumla ilgili hislerin tanımlanabilmesi için biraz durup kendimizi anlamaya çalışmalıyız.
Teklif: Ailenizle, çocuklarınızla yahut kendiniz elinize bir kâğıt kalem alarak başına temel hislerden -Mutluluk-Öfke-Korku üzere his sözlerini yazarak, altına da bu hisleri içeren farklı his çeşitlerini sıralayarak başlayabilirsiniz. Daha ince hislerinizin farkında olarak bu hislerin güçlü çeşitlerinin ne kadar fazla olduğunu anlayacaksınız. Bu hislerin içindeki farkı araştırabilir, konuşarak tartışabilirsiniz. Ayrıyeten kazandığınız bu farkındalık ile gün ortasında yaşadığınız durumlarla ilgili hissettiklerinizi not ederek kendinizi geliştirebilirsiniz.
Hislerinizi isimlendirmeniz, derinlerde birikmesini ve uzun vakit daha sonra form değiştirmiş olarak karşınıza çıkmasını maniler. Zira biliyoruz ki bastırılan, söz edilmeyen hisler bir gün kendilerini farklı biçimde tabir etmeye çalışabilir ve hastalıklarla kendini gösterebilir. Bu niçinle Anne-Babaların hem öğrenmeleri birebir vakitte çocukları ile münasebetlerinde hislerini tanımayı ve söz etmeyi öğretmeleri kıymetlidir.
TDK Duygu’yu muhakkak obje, olay yahut bireylerin insanın iç dünyasında uyandırdığı izlenimler diye açıklar. Yani diyebiliriz ki insanların içsel ve çevresel faktörlerle etkileşimi kararında hisler ortaya çıkar. Günlük hayatta karşılaştığımız her olay ve duruma karşı bizde çeşitli hisler oluşur. O an ortasında hissettiğimiz hislerin farkına varamasak da organize olarak yansılar üretirler ayrıyeten fizyolojik, bilişsel ve deneyimsel ruhsal sistemler içerirler.
hem de his; hisler ve ruh hali üzere kavramları da içermektedir. His, birine ya da bir şeye yöneltilen ağır hislerdir lakin ruh hali hislerden daha az ağırdır, içsel ve çevresel faktörlerle direkt bir uyarıcıdan mahrumdur.
Geniş kapsamlı olarak yapılan araştırmalarda, hislerini dışa vurma durumunun şahıstan şahsa değiştiği, her kültürde farklı hallerde tabir edildiği ve bireye mahsus olduğu görülmektedir. İngilizler ve İtalyanların, bağlantılar karşısında gerginlik ve öfkenin dışa vurulmasını daha fazla onayladıkları, Endonezyalıların, bir kişinin işverenine kızdığında sessiz kalması ve hislerini saklamasını kabul ettikleri ancak birebir durumda Avustralyalıların kişinin kızgınlığını belirtmesini onayladıkları görülmüştür.
Ülkemize baktığımızda ise insanların çocukluktan başlayarak (erkekler korkmaz, ağlamaz; kızlar öfkelenmez vb) daha hayli hisleri bastırmaya yönelik tavırlar sergilediğini görüyoruz. Bu da çocukluktan başlayıp yetişkinlikte devam ederek çoklukla biroldukça insanın hisler hakkında baş karışıklığına sebep olmakta. Kimi insanların hislerini tanımadıkları yahut ne hissettiklerini çözemedikleri, kimi insanların ise hislerini tanıdığı biçimde tabir edemedikleri anlaşılıyor. Kimi beşerler aşikâr hisleri reddederken, bazıları ise hislerin utanacak şeyler ve zayıflık belirtisi olduğunu kabul ediyor.
Bilmeliyiz ki hislerimizi ne kadar uygun tanırsak, kendimizi de daha güzel tanımış oluruz ve yaşadığımız durumu kendi içimizde anlamlandırabilir, kendimizi daha rahat söz edebiliriz. Bu da bizim olaylara bakış açımızı ve sorunlarımızı çözme marifetimizi artırır. Çoklukla insanların ruhsal müracaata gelme niçinlerinin çoğunlukla hisler olduğu düşünülür. Danışmanlık sürecinde kişinin sıklıkla fikir ve hislerine odaklanılır ve kendi hislerini keşfetmesi ve farkındalık sağlanması amaçlanır. Kişinin yaşadığı hisleri tabir edebilmesi de kuvvetli bir rahatlama hissine sebep olur. Zira birey hislerini anlamlandıramaz ve tabir edemezse kendisini uyuşuk, tembel, depresif, öfkeli ve dertli hissedebilir.
His Durumlarını Ayırt Etmek ve Tanımlamak
Çoklukla görüşmelerimizde çocukların, gençlerin ve yetişkinlerin hislerini tanımlarken zorlandıklarını ve beş-altı tane temel his kavramlarından çıkamadıklarını görürüz. hayatında yolunda gitmeyen şeylerin olduğu farkındalığı ile gelir lakin durumunu rahat bir biçimde hissettikleri ile tabir edemez. Hislerini tanımak ve konuşmak onun için yeni bir tecrübe olur. Bu niçinle kendi yaşadığınız hisler konusunda farkındalık sağlamanız, yaşadığınız sorunu da anlamanız ve anlatabilmeniz için büyük bir avantaj olacaktır. Bunun için kişinin his durumlarını ayırt etmesi, tanıması ve bu hissin varlığını kabul etmesi, daha sonrasında ise söz etmeyi öğrenmesi gerekir.
Çok çeşitli ve sayısı çok fazla hislerimiz vardır. Duyguyu tanımlarken sözcükleri ve ruh hallerini kullanırız (iyiyim-kötüyüm vb.) ancak sözcüklerin kimi vakit hayli daha ağır ve farklı hisleri maskelediğini bilmeliyiz. Sözcükler her vakit temel hislerimizi göstermez ve sıklıkla altta yatan daha derin hislerin olduğu var iseyılır. Bu sebeple hislerin bayağı ve kısıtlı tabirlerle tek renkten oluştuğunu düşünmemeliyiz. Hisler tek renk değildir. Sağında ve solunda farklı farklı renkler vardır. Örneğin: Memnunluk duygusu, sevinç-kıvanç-saadet- huzur- coşku üzere biroldukca his, ortasında kendisinin de olduğu renkler yani hisler ve manalar barındırır. Lakin ekseriyetle baktığımızda biroldukca hissin birebir manaya geldiği düşünülerek kullanılır. örneğin; olumsuz his olarak sayabileceğimiz Kıskançlık ve Haset duygusu ekseriyetle tıpkı manada kullanılır. Ama birebir değildir.
Kıskançlık; Kişinin sahip olduğu bir şeyi bir öteki bireye kaptırma korkusu iken, Hasetlik; Kendisinde olmayan bir şeye oburunun sahip olmasıdır diyebiliriz.
Bu ayrımı yapabilmemiz kıymetlidir. Ancak unutmamalıyız ki hisler az olarak tek başına yaşanır. Birbirlerinden farklı hisler birebir anda da yaşanabilir. Yaşadığımız hisleri bir anda fark etmek mümkün olmayabilir. Birfazlaca etkileşim ve durumla ilgili hislerin tanımlanabilmesi için biraz durup kendimizi anlamaya çalışmalıyız.
Teklif: Ailenizle, çocuklarınızla yahut kendiniz elinize bir kâğıt kalem alarak başına temel hislerden -Mutluluk-Öfke-Korku üzere his sözlerini yazarak, altına da bu hisleri içeren farklı his çeşitlerini sıralayarak başlayabilirsiniz. Daha ince hislerinizin farkında olarak bu hislerin güçlü çeşitlerinin ne kadar fazla olduğunu anlayacaksınız. Bu hislerin içindeki farkı araştırabilir, konuşarak tartışabilirsiniz. Ayrıyeten kazandığınız bu farkındalık ile gün ortasında yaşadığınız durumlarla ilgili hissettiklerinizi not ederek kendinizi geliştirebilirsiniz.
Hislerinizi isimlendirmeniz, derinlerde birikmesini ve uzun vakit daha sonra form değiştirmiş olarak karşınıza çıkmasını maniler. Zira biliyoruz ki bastırılan, söz edilmeyen hisler bir gün kendilerini farklı biçimde tabir etmeye çalışabilir ve hastalıklarla kendini gösterebilir. Bu niçinle Anne-Babaların hem öğrenmeleri birebir vakitte çocukları ile münasebetlerinde hislerini tanımayı ve söz etmeyi öğretmeleri kıymetlidir.