Kulak anatomik olarak 3 ana kısımdan oluşmaktadır. (Dış kulak, orta kulak, iç kulak) Bu 3 farklı bölgenin enfeksiyonları da farklı bulgular vermektedir. Tıbben kulak enfeksiyonları otit/otitis olarak isimlendirilmektedir. Yerleşim bölgesine nazaran isimlendirilirse; dış kulak yolu enfeksiyonu: otitis eksterna, orta kulak enfeksiyonu: otitis media’dır. Ayrıyeten hastalığın müddetine göre; akut (yeni başlamış) yahut kronik (uzun müddettir olan) biçiminde sınıflandırılmaktadır.
Dış Kulak Enfeksiyonları
Dış kulak; kulak kepçesi ve dış kulak yolundan oluşmaktadır. Etken genel olarak bakteriyel yahut mantar kaynaklıdır. Dış kulak yolunun hijyeninin bozulduğu, kulak içine su kaçması, yabancı cisimle kulak kaşınması üzere durumlar daha sonrası gelişmektedir. Bulgular; şiddetli kulak ağrısı, kulak akıntısı, kulak kaşıntısı, dış kulak yolu cildinde kızarıklık ve şişlik, kulak kepçesinde şişlik, kızarıklık ve hassasiyet biçimindedir. Akıntı ve şişliğe bağlı olarak işitme kaybı da gelişebilmektedir. Bilhassa denetimsiz şeker hastalığı ve bağışıklık sistem bozuklukları olan hastalarda kronikleşme ve yayılma potansiyeli olduğundan kıymet taşımaktadır.
Tedavisinde; kulak hijyeninin yeniden sağlanması, travma ve sudan korunması ile antibiyotikli ve steroidli damlalar kullanılmaktadır. Ağızdan alınan ağrı kesici ilaçlarla ağrının azaltılması değerlidir. Mantar enfeksiyonlarında antifungal damlalar kullanılmalı ve kulak yolunun steril paklığı yapılmalıdır. Birçoğu 1 hafta ortasında düzelmektedir. Hastalığın şiddetine göre ağızdan antibiyotik tedavisi eklenebilmektedir.
Nadir de olsa; dış kulak enfeksiyonları özelikle bağışıklık sistemi bozukluğu olan hastalarda enfeksiyonun orta kulak, kafatası kemiklerine, bebir daha ve kana yayılım yayılması kararı hayli önemli hayatı tehdit edebilecek durumlarla karşılaşılabileceği akılda tutulmalı ve risk kümesi olan hastalar yakın takip edilmelidir.
Orta Kulak Enfeksiyonları
Otitis media olarak tanımlanan bu hastalık kulak zarı, orta kulak boşluğu, mastoid kemik ve östaki tüpünün enfeksiyonudur.
Akut Orta Kulak Enfeksiyonu (Akut otitis media)
Özellikle çocukluk çağ kümesinin sık görülen bir enfeksiyonudur. Üst teneffüs yolu enfeksiyonunun bir modülü olarak ortaya çıkabilmektedir. Kulak ağrısı, işitme kaybı üzere kulak semptomları yanında ateş huzursuzluk üzere genel hastalık bulguları da görülebilmektedir. Hastanın yaş kümesine bakılırsa şikayetler ve bulgular farklılık gösterebilmektedir. Hastalık virüslere yahut bakterilere bağlı gelişmektedir. Ailesel yatkınlık (genetik), alerji, sigara dumanı, geniz eti varlığı, sık üst teneffüs yolu enfeksiyonu geçirme kıssası olması hastalık için risk faktörleridir.
Muayene bulguları; kulak zarında kızarıklık ve bombeleşme, kulak zarı gerisinde iltihap birikmesi ve kulak zarında delinme daha sonrası kulak akıntısı olması formunda farklı evrelerde görülebilir. Bilhassa çocuklarda gece başlayan kulak ağrısı tipiktir.
Hastalığın tedavisinde maksat; ağrının giderilmesi, enfeksiyonun tedavisi, komplikasyonların engellenmesidir. Orta kulak iltihabı sistemik yolla tedavi edilmeli ve ağızdan alınan ilaçlar kullanılmalıdır. Bu ilaçlar ağrı kesici ve antibiyotik tedavisi biçiminde olmalıdır. Enfeksiyon bulguları geçtikten daha sonra kulak zarı ardında sıvı birikim 1-3 ay ortası sürebilir. Şayet kulak zarı delinmişse hastalar yakın takip edilmelidir. daha sonrasında kronik kulakta sıvı birikimi yahut kronik orta kulak iltihabı gelişebilmektedir. Ayrıyeten hastalar mümkün komplikasyonlar açısından bilgilendirilmelidir. Bu komplikasyonlar enfeksiyonun; iç kulağa, bebir daha, uzunluğuna ve kana yayılması daha sonrası gelişebilmektedir.
Komplikasyonlar
3 aydan uzun süren işitme kaybı, kulak zarı delinmesi ve orta ara kulak akıntısı ile karakterizedir. yenidenlayan akut orta kulak enfeksiyonu yahut kronik orta kulak sıvı birikim daha sonrası kulak zarında çökme ve kulak zarında delinme daha sonrası oluşmaktadır. Öteki niçinler ise; yüksek basınç, ses yahut kulak zarına alınan travma (kulak çöpü gibi) daha sonrası oluşan kulak zarı deliğinin 3 aydan uzun sürmesidir. Bilhassa östaki tüp işlev bozukluğu olan hastalarda kronik orta kulak enfeksiyonuna yatkınlık mevcuttur.
İşitme kaybı ve kulak akıntısı hayat kalitesini düşüren 2 kıymetli şikâyettir. Çocukluk çağında bu iki şikâyet; hem lisan gelişmenini bozmakta tıpkı vakitte okul ve akademik başarıda düşmeye niye olmaktadır. Ayrıyeten kronik enfeksiyonun komplikasyonlara açık olması niçiniyle bu hastalık kesinlikle tedavi edilmelidir. Hastalık kimi vakit kronik bir kulak zarı deliği biçiminde akıntı olmaksızın devam etmektedir. Lakin orta ara olan akıntı orta kulakta devam eden faal bir enfeksiyonun habercisidir. Devam eden enfeksiyon; orta kulak yapılarında, kemikçiklerde erimeye niye olmakta, işitme kaybının ilerlemesine, hastalığın iç kulağa, yüz sonuna, beyin zarına, kulak ve uzunluğuna yayılma riskini doğurmaktadır.
Kronik kulak enfeksiyonun tedavi biçimi cerrahidir. Etkin akıntılı periyotlarda enfeksiyonun baskılanması için kulak damlaları ve ağızdan antibiyotik tedavileri kullanılmaktadır.
Asıl cerrahi tedavi timpanoplasti olarak tanımlanmaktadır. Cerrahide emel; hastalığın orta kulaktan temizlenmesi, sağlıklı sağlam kulak zarı yapılması ve sesi iç kulağa iletmede nazaranvli olan kemikçiklerin tekrar oluşturulması aslına dayanmaktadır.
Dış Kulak Enfeksiyonları
Dış kulak; kulak kepçesi ve dış kulak yolundan oluşmaktadır. Etken genel olarak bakteriyel yahut mantar kaynaklıdır. Dış kulak yolunun hijyeninin bozulduğu, kulak içine su kaçması, yabancı cisimle kulak kaşınması üzere durumlar daha sonrası gelişmektedir. Bulgular; şiddetli kulak ağrısı, kulak akıntısı, kulak kaşıntısı, dış kulak yolu cildinde kızarıklık ve şişlik, kulak kepçesinde şişlik, kızarıklık ve hassasiyet biçimindedir. Akıntı ve şişliğe bağlı olarak işitme kaybı da gelişebilmektedir. Bilhassa denetimsiz şeker hastalığı ve bağışıklık sistem bozuklukları olan hastalarda kronikleşme ve yayılma potansiyeli olduğundan kıymet taşımaktadır.
Tedavisinde; kulak hijyeninin yeniden sağlanması, travma ve sudan korunması ile antibiyotikli ve steroidli damlalar kullanılmaktadır. Ağızdan alınan ağrı kesici ilaçlarla ağrının azaltılması değerlidir. Mantar enfeksiyonlarında antifungal damlalar kullanılmalı ve kulak yolunun steril paklığı yapılmalıdır. Birçoğu 1 hafta ortasında düzelmektedir. Hastalığın şiddetine göre ağızdan antibiyotik tedavisi eklenebilmektedir.
Nadir de olsa; dış kulak enfeksiyonları özelikle bağışıklık sistemi bozukluğu olan hastalarda enfeksiyonun orta kulak, kafatası kemiklerine, bebir daha ve kana yayılım yayılması kararı hayli önemli hayatı tehdit edebilecek durumlarla karşılaşılabileceği akılda tutulmalı ve risk kümesi olan hastalar yakın takip edilmelidir.
Orta Kulak Enfeksiyonları
Otitis media olarak tanımlanan bu hastalık kulak zarı, orta kulak boşluğu, mastoid kemik ve östaki tüpünün enfeksiyonudur.
Akut Orta Kulak Enfeksiyonu (Akut otitis media)
Özellikle çocukluk çağ kümesinin sık görülen bir enfeksiyonudur. Üst teneffüs yolu enfeksiyonunun bir modülü olarak ortaya çıkabilmektedir. Kulak ağrısı, işitme kaybı üzere kulak semptomları yanında ateş huzursuzluk üzere genel hastalık bulguları da görülebilmektedir. Hastanın yaş kümesine bakılırsa şikayetler ve bulgular farklılık gösterebilmektedir. Hastalık virüslere yahut bakterilere bağlı gelişmektedir. Ailesel yatkınlık (genetik), alerji, sigara dumanı, geniz eti varlığı, sık üst teneffüs yolu enfeksiyonu geçirme kıssası olması hastalık için risk faktörleridir.
Muayene bulguları; kulak zarında kızarıklık ve bombeleşme, kulak zarı gerisinde iltihap birikmesi ve kulak zarında delinme daha sonrası kulak akıntısı olması formunda farklı evrelerde görülebilir. Bilhassa çocuklarda gece başlayan kulak ağrısı tipiktir.
Hastalığın tedavisinde maksat; ağrının giderilmesi, enfeksiyonun tedavisi, komplikasyonların engellenmesidir. Orta kulak iltihabı sistemik yolla tedavi edilmeli ve ağızdan alınan ilaçlar kullanılmalıdır. Bu ilaçlar ağrı kesici ve antibiyotik tedavisi biçiminde olmalıdır. Enfeksiyon bulguları geçtikten daha sonra kulak zarı ardında sıvı birikim 1-3 ay ortası sürebilir. Şayet kulak zarı delinmişse hastalar yakın takip edilmelidir. daha sonrasında kronik kulakta sıvı birikimi yahut kronik orta kulak iltihabı gelişebilmektedir. Ayrıyeten hastalar mümkün komplikasyonlar açısından bilgilendirilmelidir. Bu komplikasyonlar enfeksiyonun; iç kulağa, bebir daha, uzunluğuna ve kana yayılması daha sonrası gelişebilmektedir.
Komplikasyonlar
İç kulak yayılımına bağlı kalıcı işitme kaybı ve vertigo
Yüz sonu tutulumuna bağlı yüz felci
Beyin zarı iltihabı (menenjit) ve beyin absesi
Kulak gerisi absesi, boyun lenf nodu absesi ve derin boyun enfeksiyonu
Kan zehirlenmesi (sepsis)
3 aydan uzun süren işitme kaybı, kulak zarı delinmesi ve orta ara kulak akıntısı ile karakterizedir. yenidenlayan akut orta kulak enfeksiyonu yahut kronik orta kulak sıvı birikim daha sonrası kulak zarında çökme ve kulak zarında delinme daha sonrası oluşmaktadır. Öteki niçinler ise; yüksek basınç, ses yahut kulak zarına alınan travma (kulak çöpü gibi) daha sonrası oluşan kulak zarı deliğinin 3 aydan uzun sürmesidir. Bilhassa östaki tüp işlev bozukluğu olan hastalarda kronik orta kulak enfeksiyonuna yatkınlık mevcuttur.
İşitme kaybı ve kulak akıntısı hayat kalitesini düşüren 2 kıymetli şikâyettir. Çocukluk çağında bu iki şikâyet; hem lisan gelişmenini bozmakta tıpkı vakitte okul ve akademik başarıda düşmeye niye olmaktadır. Ayrıyeten kronik enfeksiyonun komplikasyonlara açık olması niçiniyle bu hastalık kesinlikle tedavi edilmelidir. Hastalık kimi vakit kronik bir kulak zarı deliği biçiminde akıntı olmaksızın devam etmektedir. Lakin orta ara olan akıntı orta kulakta devam eden faal bir enfeksiyonun habercisidir. Devam eden enfeksiyon; orta kulak yapılarında, kemikçiklerde erimeye niye olmakta, işitme kaybının ilerlemesine, hastalığın iç kulağa, yüz sonuna, beyin zarına, kulak ve uzunluğuna yayılma riskini doğurmaktadır.
Kronik kulak enfeksiyonun tedavi biçimi cerrahidir. Etkin akıntılı periyotlarda enfeksiyonun baskılanması için kulak damlaları ve ağızdan antibiyotik tedavileri kullanılmaktadır.
Asıl cerrahi tedavi timpanoplasti olarak tanımlanmaktadır. Cerrahide emel; hastalığın orta kulaktan temizlenmesi, sağlıklı sağlam kulak zarı yapılması ve sesi iç kulağa iletmede nazaranvli olan kemikçiklerin tekrar oluşturulması aslına dayanmaktadır.